Fıtır sadakası kişinin bakmakla yükümlü olmadığı yoksul Müslümanlara verilir. Fıtır sadakası ve oruç fidyesini vermek durumunda olan kimsenin bunlardan doğrudan ya da dolaylı olarak yararlanmaması esastır. Zekât için de aynı kural geçerlidir. Bu sebeple bir kimse zekâtını fıtır sadakasını ve fidyesini kendi usûl ve fürûuna veremez. (Usûl bir kimsenin anası babası dede ve nineleri; fürûu ise; çocukları torunları ve onların çocuklarıdır.) Ayrıca eşler de birbirlerine zekât fitre ve fidye veremez.
Hanefîler'e göre aşağıda sayılanlara fitre verilmez:
a) Ana baba büyük anne ve büyük babalara
b) Oğul oğlun çocukları kız kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklara
c) Eşine
d) Zengine yani aslî ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişiye
e) Babası zengin olan ergen olmamış çocuğa (Merğinânî el-Hidâye 2/223-228).
f) Şâfiîlere ve İmam Ebû Yûsuf’a göre fitre Müslüman olmayana da verilemez (Mâverdî el-Hâvî 3/387; 10/519; Merğinânî el-Hidâye 2/223).
Zikredilenlerin dışındaki kardeş teyze dayı amca hala ve onların çocukları gelin damat kayınpeder ve kayınvalide gibi akrabalar zengin değillerse kendilerine zekât fitre ve fidye verilebilir (Zeylaî Tebyîn 1/301).