İslâm âlimleri gerek cuma hakkındaki hadisleri gerekse Resûlullah’ın (s.a.s.) uygulamasını göz önüne alarak hutbenin esasını teşkil eden rükünler ile sahih bir hutbede uyulması gereken şartları ve hutbenin adabını tespit etmişlerdir (Kâsânî Bedâiu’s-sanâî 1/263). Hatip hutbe îrad ederken cemaatin konuşmasının doğru olmadığını ifade eden hadisler vardır (Buhârî Cum'a 36 [934]; Müslim Cum'a 11 [851]; Muvatta' Cum'a 6; Ebû Dâvûd. Salât 234 [1112]; Tirmizî Cum'a 368 [512]; Nesâî Cum'a 22 [1401]). Hanefî ve Şâfiîler bu hadislere dayanarak hutbe esnasında konuşmayı mekruh; Hanbelî ve Mâlikîler haram kabul etmişlerdir (Kâsânî Bedâiu’s-sanâî 1/263; Şirbînî Muğni’l-muhtâc 1/553). Diğer taraftan yine Resûlullah’ın (s.a.s.) uygulamasını göz önüne alan İslâm âlimleri hutbede müminlere dua etmenin mendup veya rükün olduğunu söylemişlerdir (Kâsânî Bedâiu’s-sanâî 1/263).
Buna göre hutbenin dinlenmesi bu esnada başka işlerle uğraşılmaması ve konuşulmaması gerekir. Ancak Hz. Peygamber’in (s.a.s.) ismi anıldığında sessizce salavat okunması hatibin duasına ‘âmin’ denmesi konuşma olarak değerlendirilmediğinden bunların yapılmasında bir sakınca yoktur (bk. Kâsânî Bedâiu’s-sanâi’ 1/264; İbn Âbidîn Reddü’l-muhtâr 2/158-159).