Kur’ân-ı Kerîm’in tilâveti başlı başına bir ibadettir. Yüce Allah Kur’ân-ı Kerîm’in tertîl üzere okunmasını istemiştir (el-Furkân 25/32; el-Müzzemmil 73/4). Tertîl ise Kur’ân’ı anlamını düşünerek yavaş yavaş harflerin mahreçlerine ve tecvid kurallarına dikkat ederek okumak anlamına gelir. Bu bağlamda Kırâat âlimleri Kur’ân-ı Kerîm’in tilâvetteki hız bakımından üç şekilde okunabileceğini ifade etmişlerdir. Okuyuştaki hızı ilgilendiren bu üç şekil ve özellikleri şunlardır:
a) Tahkîk: Kur’ân tilâvetinde her harfin hakkını vermek medleri gereği kadar (mertebelerine uygun bir şekilde) uzatmak tutulması gereken yerleri tutarak; hareke ihfâ iklâb ğunne vb. tecvid kurallarına riâyet ederek Kur’ân’ı okumaktır. Kırâatın en yavaş icra edildiği okuyuş şekli olan bu tarzda; medd-i tabiî bir elif medd-i lîn üç elif diğer medler ise dört elif uzatılarak okunur. Namazlardan sonra okunan aşr-ı şerifler genellikle bu usulle okunur.
b) Hadr: Kur’ân-ı Kerîm’i tecvid kurallarına uymak şartıyla en hızlı okuyuştur. Bu okuyuşta; medd-i tabiî medd-i munfasıl medd-i ârız ve medd-i lîn bir elif (medd-i lînde sükûnü lâzım olan yerler iki elif) medd-i muttasıl iki elif ve medd-i lâzım iki-üç elif uzatılarak okunur. Teravih namazlarında genellikle bu usûl uygulanır.
c) Tedvîr: Bu usûl tahkîk ile hadr arasında orta yollu bir okuyuş şeklidir. Tedvîr ile okuyuşta; medd-i tabiî bir elif medd-i lîn iki elif medd-i muttasıl medd-i munfasıl medd-i ârız üç elif; medd-i lâzım ise dört elif miktarı uzatılarak okunur (bkz. Karaçam Kur’ân-ı Kerîm’in Faziletleri 176-178; Gülle Tecvid 451-454). Hatim ve mukâbelede genellikle bu usûl uygulanır.
Bütün okuyuş usullerinde ihfa iklab ve ğunneli idğamlar bir harfin okunuşundan çok iki harfin okunuşundan az yani bir elif miktarına yakın tutularak okunur (bkz. Gülle Tecvid 318 327 336 343-344).
Bu üç tilavet tarzının dışında bir de caiz olmayan okuma şekli vardır ki buna “hezreme” veya “tahlît” denir. Hadr’dan daha hızlı olan bu okuyuşta harfler mahrecinden kayar sıfatlarını kaybeder harfler ve heceler birbirine karışır (Çetin “Tilavet” DİA 41/157; Pakdil Ta’lim 35-36).
Sonuç olarak okuyucu sahih olan bu üç tarzdan herhangi birine göre okuyabilir; hatta bir usulle okurken diğer okuyuş usûlüne de geçebilir.