Mevlâ sözlükte; “Rab efendi dost arkadaş yardımcı sahip ve mâlik köle azat eden azat olmuş köle bir işi gören idare eden” gibi birçok farklı anlama gelir. Allah’a izafe edildiğinde “sevme koruma yardım etme tasarruf ve himayesi altında bulundurma” gibi anlamları öne çıkar. Mevlâ kelimesinde asıl olan mana sevgi ve manevî yakınlıktır (İbnü’l-Esîr en-Nihâye “vly” md.; İbn Manzûr Lisânü’l-Arab “vly” md.).
Mevlâ kelimesi Kur’ân’da hem Allah için hem de insanlar için kullanılmıştır. Bu kelime “Biliniz ki Allah sizin mevlânızdır (sahibinizdir). O ne güzel mevlâ (sahip) ve ne güzel yardımcıdır!” (el-Enfâl 8/40) ve “Sen bizim mevlâmızsın.” (el-Bakara 2/286) âyetlerinde Allah (c.c.) için; “O gün dostun dosta hiçbir faydası olmaz.” (ed-Duhân 44/41) âyetinde ise insan için kullanılmıştır. Çeşitli hadislerde de “mevlâ” Allah’ın isimlerinden biri olarak zikredilmiştir: “Allah bizim Mevlâ’mızdır.” (Buhârî Cihâd 164 [3039]; Megâzî 17 [4043]).
Buna göre “mevlâ” kelimesinin sonuna eklenen ve “bizim” anlamına gelen “nâ” zamiri ile birleşerek oluşan “mevlânâ” ifadesi; hem Allah hem Peygamber (s.a.s.) hem de insanlar için kullanılabilir.
Allah için “Mevlânâ” denildiği zaman “Rabbimiz sahibimiz”; Peygamber (s.a.s.) veya insanlar için denildiği zaman ise “dostumuz” veya “efendimiz” anlamları kastedilmiş olur.