Hac İslâm’ın beş temel esasından biri olup bedenî ve malî yönü olan bir ibadettir. Sağlık servet ve yol emniyeti yönünden haccetme imkânına sahip (Kâsânî Bedâi‘ 2/120) hür (İbn Ebî Şeybe el-Musannef 3/354 [14868]) akıl sağlığı yerinde ve büluğ çağına erişmiş Müslümanlara farzdır (Merğinânî el-Hidâye 1/132; Kâsânî Bedâi‘ 2/120; İbn Âbidîn Reddü’l-muhtâr 2/453-454). Bu şartları taşıyan kişinin imkân elde edince geciktirmeden bu farzı yerine getirmesi gerekir. Hayatında bir defa hac yapmış olan Müslümanın bir daha haccetmesi gerekmez (Müslim Hac 412 [1337]); ancak nâfile olarak hac yapabilir (Ebû Dâvûd Menâsik 1 [1721]; İbn Mâce Menâsik 2 [2886]). Günümüzdeki kota sınırlamaları sebebiyle müracaat ettiği hâlde kurada ismi çıkmadığı için hacca gidemeden ölen kimseler hacca gitmeye imkân bulamadığı için borçlu olarak ölmüş olmaz.
Kendisine hac farz olan kimsenin haccını bizzat eda etmekle yükümlü olması için sağlıklı olması tutukluluk veya yurt dışına çıkma yasağı gibi bir engelinin bulunmaması ve yolun güvenli olması şarttır (Mevsılî el-İhtiyâr 1/141). Hac yolculuğuna katlanamayacak ya da fiilen haccedemeyecek derecede hasta olanlar ile yaşlılar hac kendilerine farz olsa bile eda ile yükümlü değildirler. Bu durumda olanlar şartları oluştuğu takdirde bizzat haccederler. Eğer şartlar oluşmazsa kendi yerlerine bedel göndererek hac yaptırırlar (Merğinânî el-Hidâye 2/482). Hacca yazılıp da kurada ismi çıkmayan veya yurt dışına çıkışla ilgili başka engellerden dolayı gidemeyen kişiler için bu da bir mazerettir.