Değerli kardeşimiz

Müfevvida alemin yaratılışı ve idaresinin Hz. Peygamber (asm)'e Ali (ra)'ye ve İmamlara verildiğini ileri süren aşırı Şiî grubunun adıdır.

Müfevvida kelimesi sözlükte "bir işin yapılmasını ve o işte tasarrufta bulunulmasını başkasına havale etmek" anlamı­na gelen tefviz kökünden türemiştir.

Mez­hepler tarihi kaynaklarında aşırı Şiî grup­larından kâinatın yaratılması ve yönetil­mesinin ayrıca âhiret hayatında insanlara ceza veya mükâfat verme işinin Allah ta­rafından Hz. Peygamber (asm)'e Ali (ra)'ye ve onun neslinden gelen imamlara havale edildi­ğini ileri sürenlere müfevvida (tefvîziyye) denildiği kaydedilmektedir. (krş. Nevbahti Fıraku'ş-Şia s. 71; Kummi el-Makâlat s. 92)

Tefvîz dü­şüncesi son dönem Şîa ulemâsında da görülmüştür. XIX. yüzyıl Şiî âlimlerinden Ahmed el-Ahsâî Kazvin'de bulunduğu sıra­da ilâhî fiillerin imamlara tefviz edildiğini ileri sürmesinden dolayı İmâmiyye tarafın­dan tekfir edilmiştir.

Hz. Muhammed (asm)'i Ali (ra)'yi ve evlâtlarını Al­lah'ın yarattığını kabul etmekle birlikte Al­lah'a ait işlerin onlara havale edilmesi ve dolayısıyla beşer üstü bir mevkide tasav­vur edilmelerinin genellikle gulüv unsur­larından ilâhî nur veya ilâhî bir cevherin kendilerine hulul ettiği görüşüne yahut te­nasüh anlayışına dayandırıldığı ileri sürülmektedir.

Müfevvida mutedil Şîa mensuplarınca kesin olarak reddedilmiştir. İmam Ca'fer es-Sâdık'tan nakledilen bir rivayette Gâliyye'nin kâfir müfevvidanın müşrik oldu­ğu belirtilmiş İmam Ali er-Rızâ da bu düşüncede olanların şirke düştüğünü söylemiştir. (Abdullah Hasan el-Mûsevî Hadîs s. 135)

İbn Bâbeveyh ise müfev­vidanın inanç yönünden Yahudiler Hristiyanlar Mecûsîler Kaderiyye Hâriciyye ve bid'atçılardan daha büyük bir dalâlet için­de olduğunu ve İslâm'la alâkalarının bu­lunmadığını kaydetmiştir. (Risâletü'l-i'tikadât s. 114-120)

Tefvîz kavramı literatür­de "iradî fiillerin meydana getirilmesinin Allah tarafından tamamen insana havale edildiği" mânasında "cebr"in karşıtı ola­rak da kullanılmıştır. Nitekim "İslâm dininde cebir de tefvîz de yoktur." şeklinde bir ifade Ca'fer es-Sâdık'a nisbet edilmiş­tir. (Batalyevsî el-inşaf s. 87 89; bk. TDV İslam Ansiklopedisi Müfevvida md.)

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi