- “Ene” Allah’ın bütün sıfat ve esmasını kendinde barındırıyor bir vahidi kıyasidir. Örneğin insan merhametine şefkatine kudretine bakıp Allah’ın merhamet şefkat ve kudretini anlayabiliyor. Peki “ene”de olan kin nefret şehvet gibi kötü huylar Allah’ın hangi esma ve sıfatına işaret eder? 
- Yani “ene”de olan her şey Allah’ta mükemmeli var mı?
- Varsa “ene”de olan çirkin ve kötü özellikler Allah’ta nasıl bulunuyor?

Değerli kardeşimiz

“Ene”deki vasıflar birer vahid-i kıyasi birer birim ölçüsüdür. Bu ölçüler Allah’ın Zat-ı akdesinin kudsiyetine uygun bir şekilde görevini yerine getirecektir.

a) Allah’ın “ilim irade kudret” gibi sıfatları için masduken mütenasip (doğru orantılı) bir şekilde görevini yerine getirir. Yani kişi kendine verilen cüzi “ilim irade ve kudretini” bir vahid-i kıyasi yaparak Allah’ın sonsuz ilim irade ve kudretini anlamaya çalışır.

b) Allah’ın “muhalefetün lil-havadis / hiçbir yaratığa benzememek” şeklindeki sıfatları da vardır. Bu konuda ise kişi ters orantılı bir pencereden bakarak Allah’ın sıfatlarını tanımaya çalışır. Örneğin kendi cehaletiyle Allah’ın ilmini acizliğiyle Allah’ın kudretini faniliğiyle Allah’ın bakiliğini parçalardan ve çift yaratılışından oluşan çokluğuyla Allah’ın birliğini idrak etmeye gayret eder.

c) “ENE”de var olan her şeyin bir vahid-i kıyasi olması diye bir şey söz konusu değildir. Kaldı ki “ENE”de var olduğu bildirilen şeyler arasında kin ve şehvet gibi duyguları saymak da isabetli değildir. Çünkü bu gibi duygular nefsin unsurlarıdır.

“ENE” insanın öz varlığıdır. Bu da daha çok insanın mükerrem varlığıyla bağdaşan unsurlarla anılır. Bu mükerremlik iki şekilde tecelli eder:

Birincisi: İilim kudret malikiyet” gibi hususlardır.

İkincisi: İnsanın kulluğu itibariye kendisini değerli kılan “cehalet acizlik ve fanilik” gibi hususlardır.

- Hülasa: Allah için “kin” yerine “gazap azap ceza vermek”; “şehvet” yerine “irade sevgi ve rıza” kelimelerini kullanmak gerekir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- "Benlik" duygusu insana niçin verilmiştir?
- İnsanın kendisinde bulunan ene/benlik duygusunun hakka bakan ...

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi