Destek Sitesi platformunda Uzman olmak ister misiniz?

Uzman olmak için Şimdi başvurun.

Hz. Ebu Bekir’in "Eğer ibadet ettiğiniz ilah semadaki Allah idiyse o ölmemiştir. " sözü ile İmam Malik’in "Allah semadadır ilmi ise her yerdedir. " sözü haşa Allah'ın gökte olduğu anlamına mı gelir?

Oluşturulma tarihi: 31.01.2025 23:16    Güncellendi: 31.01.2025 23:16
Cevap

Değerli kardeşimiz

Selef-i salihinden bazıları -prensip olarak- ayet ve hadislerde veya sahabelerin kavillerinde yer alan bazı ifadeleri tevil etmekten çekinmiş ve onları olduğu gibi ifade etmişlerdir.

Örneğin Ebu Hureyre’nin anlattığına göre; adamın biri geldi Peygamberimize (a.s.m) “Mümin bir cariyeyi azat etme borcum vardır.” diyerek (yanındaki cariyesinin bu şarta haiz olup olmadığını) sordu. Peygamberimiz (a.s.m) kadına dönerek “Allah nerdedir?” diye sordu. Kadın başı ve işaret parmağıyla semaya işaret etti. Bu defa Peygamberimiz (a.s.m) “Ben kimim?” diye sordu. Kadın parmağıyla semaya ve Resulullah (asm)’a işaret etti. Yani “Sen Resulullahsın” demek istedi. Bunun üzerine “(Bu mümindir) bunu azat et.” diye buyurdu.(bk. Heysemi Mecmau’z-Zevaid 1/23).

Ancak biz şunu çok iyi biliyoruz ki bütün Selef-i salihin ve halef-i salihinin bu konudaki akidelerinin özeti şudur: “Allah’ın benzeri hiçbir şey yoktur.” (Şura 42/11) Allah’ın en önemli bir sıfatı “muhalfetun lil-havadis”tir ki zikredilen ayetin bir açıklamasıdır.

“Allah vardı onunla birlikte hiçbir şey yoktu.” (Kenzu’l-ummal h. No: 29850) mealindeki hadisten anlaşılacağı üzere yer ve göklerin de içinde bulunduğu yaratılmış varlıktan hiçbir eser yokken Allah vardı ve tabiatıyla gökte değildi. Zaten Ezelî olmanın anlamı da budur.

"Allah zaman ve mekandan münezzehtir." inancı Ehl-i sünnetin temel akidesidir.

Mezhep imamlarının ve o mezheplere tabi milyonlarca alimin görüşlerini bir tarafa atarak kendi düşüncelerini “selef/selefiye” adı altında ümmete dayatmaya çalışan bir zümrenin aktif gayretleri bilinmektedir. Halbuki en basit bir mantıkla bakılsa bile bunun ne kadar yanlı olduğu anlaşılır. Şöyle ki; Allah ezelîdir diğer her şey sonradan var edilmiştir. O halde yer gibi gökler de sonradan var edilmiştir. Demek ki Allah var iken başka varlıklar gibi gökler de yoktu. Öyleyse Allah göklerde değildi çünkü gökler yoktu. Ezelî olan Allah ezeldeki durumu konumu nasıl ise şimdi de öyledir çünkü ezelî varlık olan Allah için değişkenlik söz konu değildir. Zira değişkenlik sonradan var edilen yaratıkların en bariz özelliğidir. Ezelî olan bir varlığa sonradan olan varlıkların özelliklerin ârız olması muhaldir. Bu mantık zincirinin sonucu şudur ki; Allah ezelde olduğu gibi şimdi de göklerde değildir.

Beyhakî’nin de işaret ettiği gibi Selef-i salihin tarafından kullanılan bu gibi ifadelerin dayanağı Kur’an’da Allah hakkında kullanılan “gökte olan...” (Mülk 67/16 17) mealindeki ifadelerdir. (Beyhaki el-Esma ve's-Sıfat 2/238). Bu ayetin manası ise gerçekte Allah’a bir mekan izafe etmek değil onun yüceler yücesi bir varlık olduğu gerçeğidir. İnsanlara göre gök kavramı hâkimiyeti üstünlüğü ve yüceliği ifade eder.

Kaldı ki “Göklerde de ilah olan O’dur yerde de ilah olan O’dur. O yegâne Hakîm’dir / hüküm ve hikmet sahibidir yegâne Alîm’dir / her şeyi hakkıyla bilendir.” (Zuhruf 43/84) mealindeki ayette  Allah’ın hem göklerde hem de yerde yegâne ilah olduğuna her iki yerdeki mahlukların yalnız ona ibadet ettiğine vurgu yapılmıştır.

Evet yeryüzü onun cemal sıfatlarının tecilligâhı gök ise onun celal sıfatlarının tecilligâhıdır. O halde “Allah’ın gökte” olduğunu söylerken onun göklerdeki hükümranlığına işaret edilmiştir.

ilave bilgiler için tıklayınız:

İmam Azam Ebu Hanife'nin Allah nerdedir diye soran birisine göktedir diye...

Mülk Suresi 16 ve 17. ayetlerde Allah için gökteki ifadesi kullanılmasını...

Allah mekândan münezzehtir; hâlbuki bazı ayetlerden hareketle Allah'ın ...

Bir hadiste “Yeryüzündekilere merhamet edin ki göktekiler de size ...

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi