Değerli kardeşimiz

"O gün yeryüzü başka yeryüzüne çevrilir gökler de başkalaşır..."(İbrahim 14/48)

ayetinde ahiret hayatının da kendine göre gökleri ve yeri olacağı açıkça bellidir. Demek ki bütün bu yer ve gök alemleri kıyamet gününde varlık veya vasıf olarak değişecek başka bir mahiyet alacaktır.

Ayette geçen  "başka yer" terkibi iki anlama gelebilir. Birisi  yeryüzünün yerden başka şeye yani yer mahiyetinden başkasına demek olur. Birisi de bu yeryüzünün başka bir yere çevrilmesi demek olur. Ve bu her iki mânâ ile yorum yapılmıştır. Çünkü bazı rivâyetlerde "yeryüzü ateş olacak gökler cennet olacak" denilmiş; bazı rivâyetlerde de "yeryüzü gümüş külçesi gibi bembeyaz üzerinde kan dökülmemiş günah işlenmemiş başka bir yer olacak" denilmiştir.

Sehl b. Sa'd'dan rivayet edildiğine göre ben dinledim Peygamber (s.a.v) buyuruyordu ki:

"Kıyamet gününde insanlar tertemiz bir daire gibi beyaz ve parlak bir yer üzerinde haşrolunacaklar."(Buhari Rikak 44; Müslim Müvafıkın 28)

Hz. Aişe'den rivayet edilmiştir ki:

"O gün yer yüzü başka bir yere çevrilir." âyeti hakkında Hz. Peygambere sordum. 'Ey Allah'ın elçisi! O gün insanlar nerede olacak?'dedim. Buyurdu ki:

'Öyle bir şey sordun ki ümmetimden hiçbiri sormamıştı. O vakit insanlar cehennem köprüsü üzerinde diğer bir rivâyette sırat (köprüsü) üzerinde olacaklar.' demiştir." (Suyuti ed- Dürrü'l-Mansur V 56)

Ayette geçen değiştirmenin iki mânâya gelme ihtimali vardır: Birisi tamamen yok ettikten sonra yeni yaratma yani kendisini değiştirmek; diğeri de maddesinin kalıcı olması ile değiştirilmesi yani vasfını başka şeye çevirmek demek olur.

Kelâm bilginlerinden bazıları birinci mânâyı tercih etmişler. Çünkü değiştirmek yeryüzünün kendisine isnad edilmiş olduğu gibi

"Ondan başka her şey yok olacaktır."(Kasas 28/88)

âyeti de açıkça bunu gerektirir. Yukarıdaki hadise uygun olarak İbnü Mesud Hazretleri: "Yer üzerinde kan dökülmemiş günah işlenmemiş süzülmüş beyaz gümüş gibi bir yer ile değiştirilecek." demiş olduğundan bunun bizzat kendisinin değişmesi olduğu da söylenmiştir.

Bazı kelâm bilginleri de ikinci mânâyı tercih etmişlerdir. Çünkü değiştirmenin çevirmek mânâsına kullanılması da meşhur olduğu gibi ölümden sonraki dirilme hakkındaki "kuyruk sokumundaki en küçük kemik" (Buhari Tefsiru Sureti 39/3) hadisinde maddenin kalıcılığına bir işaret var gibidir.Maddenin yok olması akla göre imkansız değildir. Bundan dolayı maddenin değişmesine inanmakla geniş açıklamasını Allah'ın bilgisine havale etmek daha uygundur. Bununla birlikte bu hususta maddenin yok edilmesi şart olmadığından maddeyi başka bir şeye dönüştürmeye inanmak da yeterli olabilir.

Allah’ın şaşmaz vaad ve intikamın gerçekleşmesi o günkü yeryüzü başka bir yerle değiştirilecek.

"Yer uzatılıp dümdüz edildiği içlerindekini atıp boş kaldığı ve Rabbine boyun eğdiği zaman ki bu mutlaka gerçekleşecektir o zaman herkes yaptığının karşılığını görecektir."(İnşikâk 84/3-5)

gibi âyetlere bak. Gökler de öyle değişecek yarılacak ve çatlayacak güneş ve ay tutulup dürülecek yıldızları söndürülüp dağıtılarak dürülecek başka göklere dönüştürülecek. Yani kıyamet kopacak bu dünyanın yeri ve gökleri yerine ahiret yeri ahiret gökleri kurulacak. (bk. Elmalılı ilgili ayetin tefsiri; Râzî XIX 146; Taberî XIII 163-165)

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi