- Hz. Adem (as)'in annesi olmadığı için ve doğmadığı için göbeğinin olmadığını duydum; doğru mudur?

Değerli kardeşimiz

Cevap 1:

Ayet ve hadislerde bu konuda herhangi bir bilgi bulamadık.

Ancak göbek hortumunun anne rahmindeki ceninin beslenmesini sağlamaya yönelik bir görevi olduğuna göre Hz. Adem (as)'in yaratılışında böyle bir süreç söz konusu olmadığından onun böyle bir göbeğinin ollmadığını düşünmek yanlış olmasa gerekir. Bununla beraber bu göbeğin başka hikmetlerinin var olabileceğini de göz ardı etmemek gerekir.

Ayrıca bu tür şeyleri düşünmek bir zaman israfı olabilir. Bu kısa hayatta Hz. âdem (as)'in göbeği var mı nikahını kim kıymış gibi sorulara sıra gelmemeli daha önemli sorularla meşgul olunmalı diye düşünüyoruz.

"Kişinin kendisini ilgilendirmeyen şeylerle meşgul olmaması onun imanının güzelliğini derinliğini gösterir." (Tirmizî Zühd 11)

mealindeki hadis bu konuda rehberimiz olmalıdır. Fikrî jimnastik yaparken bile manevî açıdan faydacı davranmalıyız.

"Bir saat tefekkür bazen bir sene ibadetten daha hayırlıdır." (Aclûnî I 310)

mealindeki hadisin verdiği mesajın boyutunu iyi tefekkür etmeliyiz.

Cevap 2:

Hz. Âdem (a.s.)'ın Yaratılması:

Hz. Adem (as) İlk insan ilk peygamber insanlığın babası. Allah Teâlâ Hz. Âdem (as)'i topraktan (turâbtan) yarattı. (Hûd 11/61; Tâha 20/55; Nuh 71/18) Yüce Allah yeryüzünde bir halife yaratacağını meleklerine bildirdiği zaman; ilim irade ve kudret sıfatlarıyla donatacağı bu varlığın yeryüzüne uyum sağlaması için maddesinin de yeryüzü elementlerinden olmasını dilemiştir:

"Sizi (aslınız Âdem'i) topraktan yaratmış olması onun ayetlerindendir. Sonra siz (her tarafa) yayılır bir beşer oldunuz."(Rum 30/20)

Allah Teâlâ Hz. Âdemn (as)'i yaratırken maddesi olan toprağı çeşitli hâl ve safhalardan geçirmiştir:

a. Türâb safhasından sonra "Tîn" safhası:

Tîn: Toprağın su ile karışımıdır ki buna çamur ve balçık denilir. Bu safha insan ferdinin ilk teşekkül ettirilmeğe başlandığı merhaledir:

"O (Allah) her şeyi güzel yaratan ve insanı başlangıçta çamurdan yaratandır."(Secde 32/7)

Hayat kaidesinin candan sonra iki temel unsuru su ve topraktır.

"Allah her canlıyı sudan yarattı. İşte bunlardan kimi karnı üzerinde yürüyor kimi iki ayağı üstünde yürüyor kimi de dört ayağı üzerinde yürüyor. Allah ne dilerse yaratır. Çünkü Allah her şeye hakkıyla kadirdir." (Nûr 24/45)

"O (Allah) sudan bir beşer (insan) yaratıp da onu soy sop yapandır. Rabbin her şeye kadirdir." (Furkan 25/54)

Yeryüzünün 3/4'ü su ile kaplıdır. İnsan vücudununda %75'i sudur. Demek ki dünyadaki bu düzen aynen insana da intikâl ettirilmiştir. Yine Cenâb-ı Allah Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurur:

"Andolsun biz insanı (Âdem'i) çamurdan süzülmüş bir hülâsadan yarattık." (Mü'minun 23/12)

İşte ilk insan yaratılışının mertebelerinde önce böyle bir çamurdan sıyrılıp çıkarılmış sonra hülâsadan (bir soydan) yaratılmıştır. (Elmalılı Hamdi Yazır Hak Dîni Kur'an Dili V 3056-3059 3431-3432)

b. Tîn-i lâzib: Cıvık ve yapışkan çamur demektir. Toprağın su ile karıştırılıp çamur olmasından sonra üzerinden geçen merhalelerden birisi de "Tîn-i lâzib" yani yapışkan ve cıvık çamur safhasıdır. Cenâb-ı Allah bu süzülmüş çamuru cıvık ve yapışkan bir hale getirdi.

"Biz onları (asılları olan Âdem'i) bir cıvık ve yapışkan çamurdan yarattık..."(Sâffât 37/11)

c. Hame-i Mesnûn: Sonra cıvık ve yapışkan çamur hame-i mesnûn haline getirildi. Hame-i mesnûn suretlenmiş şekil verilmiş değişmiş ve kokmuş bir haldeki balçık demektir.

"Andolsun biz insanı kuru bir çamurdan suretlenmiş ve değişmiş bir çamurdan yarattık." (Hicr 15/26-28)

Böylece Allah Teâlâ Âdem (a.s.)'i topraktan yaratmaya başlıyor. Bunu da su ile karıştırarak Tîn-i lâzib yapıyor. Sonra bunu da değişikliğe uğratarak kokmuş ve şekillenmiş hame (balçık) haline getiriyor.

d. Salsal: Kuru çamur demektir.

Cenâb-ı Allah kokmuş ve suretlenmiş çamuru da kurutarak "fahhâr" (kiremit saksı çömlek) gibi tamtakır kuru bir hale getirdi.

"O Allah insanı bardak gibi (pişmiş gibi) kuru çamurdan yaratmıştır."(Rahmân 55/14; ilgili ayet için bk. Hâzin; Elmalılı Hamdi Yazır a.g.e. VIII 4669)

Hz. Âdem'e Ruh Verilmesi

Cenâb-ı Allah Hz. Âdem (as)'i yaratırken yukarıda anlatıldığı gibi maddesi olan çamuru çeşitli mertebelerde değişikliğe uğratarak canın verilmesi ve ruhun nefhedilmesine müsaid bir hale getirdi. Nihayet şekil ve suretinin tesviyesini ve düzenlemesini tamamlayınca ona can vermiş ve ruhundan üflemiştir:

"Rabbin o zaman meleklere demişti ki: 'Ben muhakkak çamurdan bir insan yaratacağım. Artık onu düzenleyerek (hilkatını) tamamlayıp ona da rûhumdan üfürdüğüm zaman kendisi için derhal (bana) secdeye kapanın.' Bunun üzerine İblis' ten başka bütün melekler secde etmişlerdi. O (İblis) büyüklük taslamış ve kâfirlerden olmuştu. Allah: 'Ey İblis iki elimle (bizzat kudretimle) yarattığıma secde etmekten seni alıkoyan nedir? Kibirlenmek mi istedin? Yoksa yücelerden mi oldun?' buyurdu. İblis dedi: 'Ben ondan hayırlıyım. Beni ateşten onu ise çamurdan yarattın.' " (Sâd 38/71-76. Ayrıca bk. A'râf 7/12; Hicr 15/29; Secde 32/8-9)

Cenâb-ı Allah böylece Hz. Âdem (as)'i en mükemmel bir şekilde yarattı. Boyunun uzunluğunun "altmış zirâ" olduğu bazı kaynaklarda kaydedilir. (Kurtubî Tefsir XX 45) Yaratılışı tamamlandıktan sonra Allah Teâlâ ona haydi şu meleklere git selâm ver ve onların selâmını nasıl karşıladıklarını dinle! Çünkü bu hem senin hem de zürriyyetinin selâmlaşma örneğidir. Bunun üzerine Hz. Âdem (as) meleklere: "Es-selâmü aleyküm" dedi. Onlar da: "Es-selâmu aleyke ve rahmetullah" diye karşılık verdiler. Âdem (as) insanların büyük atası olduğu için cennete giren her kişi Âdem (as)'in bu güzel suretinde girecektir. Hz. Âdem (as)'in torunları onun güzelliğinden birer parçasını kaybetmeye devam etti. Nihayet bu eksiliş şimdi (Hz. Muhammed zamanında) sona erdi. (Buhârî Sahih IV 102 Halk-ı Âdem 2 Tecrid-i Sarîh Tercümesi IX 76 Hadis no: 1367)

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi