Cevap

Değerli kardeşimiz

Yûşa' B. Nûn Aleyhisselâmın Soyu:

Yûşa' b. Nûn b. Efrâim b. Yûsuf b. Yâkub b. İshak b. İbrahim Aleyhisselâm'dir.

Yûşa' b. Nun Aleyhisselâmın Şekil Ve Şemaili:

Yûşa' b. Nun Aleyhisselâm: orta boylu buğday benizli yassı yağrınılı büyük gözlü mücâhid gazi ve yiğit bir zât idi.

Yûşa' b. Nûn Aleyhisselâmın Peygamber Oluşu Ve Bazı Faziletleri:

Mûsâ Aleyhisselâm; vefat edeceği sıralarda Yüce Allah Mûsâ Aleyhisselâma Yûşa' b. Nûn Aleyhisselâm'ın Kubbetüzzeman'a götürülüp bereketinin ona geç­mesi için elini onun üzerine koymasını kendisinden sonra İsrailoğullarının ida­resini üzerine almasını ona vasiyet etmesini emir buyurdu.

Mûsâ Aleyhisselâm da böyle yaptı. İsrailoğullarına:

"Bu Yûşa' b. Nûn benden sonra içinizde sizi yönetecektir. Onun sözlerini dinleyiniz! Emirlerine itaat ediniz! O aranızda hak ve adalet üzere hükmedecektir. Ona muhalefet ve isyan eden mel'undur!" dedi.

Tîh çölünde kırk yıllık mecburî ikamet sona erdikte ve Mûsâ Aleyhisselâm vefat ettikten sonra Yüce Allah Yûşa' b.Nûn Aleyhisselâmı İsrailoğullarına pey­gamber olarak gönderdi.

Hızır Aleyhisselâmla buluşmağa giderken Mûsâ Aleyhisselâma yoldaşlık eden genç adam Yûşa' b. Nûn Aleyhisselâmdı.

İsrailoğullarını; Mûsâ Aleyhisselâmın Erîha'daki zorbalarla savaş emrine itâata davet ve teşvik ettikleri ve Allah'ın nimetine erdikleri bildirilen İki Er'den bi­risinin de Yûşa' b. Nûn Aleyhisselâm olduğu rivayet edilir.

Erîha'da Ken'an ilinde yerleşen Âmâlık zorbaları ile savaşmaktan korkan yaşlı İsrailoğulları kırk yıl içinde ölüp gitmiş onların yerlerini güçlü ve gözüpek nesilleri almış bulunuyordu.

Yûşa' b. Nûn Aleyhisselâm; genç İsrail oğullarını çağırıp kendisinin Peygam­ber olduğunu yüce Allah'ın Ken'an ilindeki zorbalarla savaşmayı kendisine emrettiğini onlara haber verdi.

İsrailoğulları ona bey'at ettiler ve kendisini doğruladılar.

Yûşa' b. Nûn Aleyhisselâm İsrailoğullarını Tîh çölünden çıkarıp Erîha'yı (Beytülmakdis'i) altı ay kuşatarak fethettikten sonra Şam ve çevresindeki kral­larla da çarpışıp onları yenilgiye uğrattı.

Ele geçirdiği Şam ülkesine valiler tayin etti.

Yûşa' b. Nûn Aleyhisselâm; Mûsâ Aleyhisselâmdan sonra İsrailoğullarını Tevrat hükümlerine göre yirmi dokuz veya yirmi yedi yıl idare etti. Bu yirmi yedi yılın yirmi yılı Fars kralı Minuşihr (Cihr) yedi yılı da İfrasyab zamanında idi.

Yûşa' b. Nûn Aleyhisselâm yüz yirmi veya yüz yirmi altı veya yüz yirmi yedi yaşında iken vefat edip Efrâim dağına gömüldü. (Ona ve gönderilen bütün peygamberlere selâm olsun!)

Danyal Aleyhısselamın Soyu:

Danyal b.Hızkıl'ül 'asgar Peygamber oğullarından Süleyman b. Dâvud Aleyhisselamların soyundandı. Danyal Aleyhisselâmın Resul Olmayan Bir Nebi (Peygamber) Oluşu: Hz. Ali (ra) Danyal Aleyhisselâm hakkında: "O Resul olmayan bir Nebî idi." demiştir.

Danyal Aleyhisselâmın Esir Edilerek Babile Götürülüşü:

Bâbil hükümdarı Buhtunnassar'ın Beytülmakdis'i yıkarak İsrailoğullarının çocukları arasından seçip kumandanlarına paylaştırdığı esir çocuklar arasında Danyal Aleyhisselâm da bulunuyordu. 

Danyal Aleyhisselâmla Üç Arkadaşının Zindana Atılışı:

Bâbil halkı Buhtunnassar'a başvurarak; "İsrailoğullarından esir edilen şu çocukları bize vermeni senden istemiştik. Sen de onları bize vermiştin. Vallahi onlar bizim yanımızda olalıdanberi kadınlarımızın bizi tanımadıkları­nı onlarla ilgilendiklerini ve yüzlerini onlara çevirdiklerini görüyoruz. O çocukları ya bizim aramızdan çıkar al ya da onları öldür!" dediler. Buhtunnassar:

"İçinizden her kim elindekini öldürmek isterse öldürsün!" dedi.

Öldürülmek üzere çıkarılıp sağ bırakılmaları için Allâh'a yalvarmaları üzerine Buhtunnassar tarafından sağ bırakılan Danyal Aleyhisselâmla Hananya Azarya ve Mişaye Bâbil zindanına atılmışlardı.

O sırada Buhtunnassar; bir rü'yâ görmüş fakat gördüğü rü'yada görüp de kendisini şaşırtan şeyi unutmuştu.

Buhtunnassar gördüğü rü'yadan korkmuştu. Sihirbazlarla kâhinlerden bunun yorumunu sormuşsa da onlar yoramamışlardı.

Danyal Aleyhisselâm arkadaşlarıyla birlikte zindanda bulundukları sırada bunu işitti.

Zindancı; Danyal Aleyhisselâmın hal ve gidişatındaki güzelliği ve doğruluğunu görüp hoşuna gitmekte ve kendisine sevgi göstermekte idi. Danyal Aleyhisselâm ona:

"Sen bana bir iyilik yap: Sahibinizin katında aracı ol da görmüş olduğu rü'yâyı ona yorayım." dedi.

Zindancı gidip Danyal Aleyhisselâmın dileğini Buhtunnassar'a haber verdi. Bunun üzerine Buhtunnassar peygamber oğullarından Danyal Aleyhisse­lâmla üç arkadaşını huzuruna çağırdı.

Buhtunnassar'ın önünde ona secde etmedikçe hiç kimse duramazdı. Fakat Danyal Aleyhisselâm onun önünde secde etmeksizin ayakta durdu.

Buhtunnassar ona:

"Seni bana secdeden alıkoyan nedir?" diye sordu.

Danyal Aleyhisselâm:

"Benim bir Rabb'im var ki bana ilim ve hikmet verdi. Kendisinden başkasına secde etmememi de bana emretti. Ben kendisinden başkasına secde edersem Onun bana verdiği ilmi benden çekip almasından ve beni helak etmesinden korkarım!" dedi.

Buhtunnassar; Danyal Aleyhisselâmın verdiği cevaba hayret etti ve:

"Evet! Secde yapma! Sen ahdine vefa etmekle çok iyi etmiş ve sana verilen ilmin şerefini yükseltmiş gözetmiş oluyorsun." dedikten sonra: "Sende şu gördüğüm rü'yânın ilmi ve yorumu var mıdır?" diye sordu.

Danyal Aleyhisselâm: "Evet!" dedi. Buhtunnassar:

"Görmüş olduğum rü'yâyı sonra bana isabet eden bir şeyden dolayı unuttuğum beni hayrette bırakan o şeyin ne olduğunu bana haber veriniz." dedi.

Danyal Aleyhisselâmla arkadaşları:

"Sen o rü'yâyı bize haber ver de biz sana onun yorumunu haber verelim." dediler.

Buhtunnassar:

"Ben onu hatırlayamıyorum. Eğer siz bana onu onun yorumunu haber vermezseniz omuz kemiklerinizi sökeceğim!" dedi.

Danyal Aleyhisselâmla üç arkadaşı Buhtunnassar'ın huzurundan çıktılar.

Allah'a dua ettiler. Tazarru ve niyazda bulundular. Kendilerine yardım etmesini sorulan şeyin öğretilmesini dilediler. Yüce Allah da onlara sorulan şeyi öğretti. Onlar hemen Buhtunnassar'ın huzuruna vardılar. Ona:

"Sen bir heykel görmüşsün!" dediler.

Buhtunnassar:

"Doğru söylediniz!" dedi.

Danyal Aleyhisselâm ve arkadaşları:

"O heykelin iki ayağı ve iki bacağı: seramikten iki dizi ve iki baldırı bakırdan; karn gümüşten; göğsü altından; başı ve boynu demirdendi!" dediler.

Buhtunnassar:

"Doğru söylediniz!" dedi.

Danyal Aleyhisselâmla arkadaşları:

"Sen onu hayretle seyredip durduğun sırada Allah onun üzerine gökten bir kaya saldı da onu ufatıverdi! İşte sana rü'yânı unutturan da bu idi." dediler.

Buhtunnassar:

"Doğru söylediniz!" dedi ve: "Peki bu rü'yânın yorumu nedir?" diye sordu.

Danyal Aleyhisselâmla arkadaşları:

"Bu rü'yânın yorumu şöyledir:

"Sana kralların kudret ve tasarruf durumları gösterilmiştir ki onlardan bazısının kudret ve tasarrufu bazısından daha gevşek ve yumuşaktı."

"Bazısının kudret ve tasarrufu bazısından daha güzeldi. Bazısının kudret ve tasarrufu da bazısından daha sert ve katı idi."

"İlk kudret ve tasarruf: Seramik olup o kudret ve tasarrufun en zaifi ve gevşeğidir."

"Sonra onun üstünde bakır olup o öncekinden daha üstün ve daha serttir. Sonra bakırın üstünde gümüş olup o bakırdan daha üstün ve daha güzeldir. Sonra gümüşün üstünde altun olup o gümüşten daha güzel ve daha üstündür."

"En üstünde bulunan demir senin kudret ve tasarrufundur ki o hükümdarla­rın en katısı ve kendisinden önce olanların en kudretlisidir."

"Senin görmüş olduğun ve üzerine gökten Allah'ın salıp heykeli yere seren kaya ise Allan'ın (semâdan indireceği Kitapla) ahir zamanda göndereceği bir peygamberdir ki o hepsini ufatacak emir onun olacak ona varıp dayanacaktır!" dediler.

Danyal Aleyhisselâmın Buhtunnassar Katında Yüksek Bir İtibar Kazanışı:

Danyal Aleyhisselâm; Buhtunnassar'ın rü'yâsını haber verdiği ve yorduğu zaman Buhtunnassar ona ve onun arkadaşlarına çok ikram etti.

Danyal Aleyhiselâmı sık sık huzuruna kabul eder yapacağı işleri ona ve onun arkadaşlarına danışırdı.

Danyal Aleyhisselâmı üstün mevkilere getirdi. Danyal Aleyhisselâm Buhtunnassar'ın yanında insanların en şereflisi ve en sevgilisi olmuştu.

Danyal Aleyhisselâm'ın Buhtunnassar'dan Sonraki Durumu:

Rivayete göre Buhtunnassar'la onun daha üstü olan Büyük kıral Lührasp öl­dükten sonra yerine Beştasp b.Lührasp geçmişti.

Beştasp; Şam ülkesinin harap bir halde bulunduğunu Filistin toprağında vahşî yırtıcı hayvanların çoğaldığını ve orada insanlardan hiç kimse kalma­dığını işitince:

"Babil toprağında bulunan İsrailoğullarından Şam'a dönmek isteyen kimse­ler dönsün!" diye nida ettirmiş Dâvud oğulları Hanedanından bir Zâtı da onla­rın üzerine kıral yaparak kendisine Beytülmakdis'i imâr etmesini ve Beytül-makdis Mescid'ini yapmasını emretmişti.

Diğer rivayete göre;

İran hükümdarı Behmen Babil Valisi Ahşu Yereş'e yazı yazarak İsrailoğulla­rına yumuşak davranmasını kendilerinin istedikleri yerlere gönderilmelerine memleketlerine dönmelerine müsâade edilmesini ve kendilerinin seçecekleri kim­seyi başlarına koymasını emretmişti.

Danyal Aleyhisselâm'la Hananya Azarya ve Mişayel Beytülmakdis'e gitmek için Ahşu Yereş'ten izin istemiş idiyseler de izin vermeğe yanaşmamış ve:

"Benim yanımda sizin gibi bin peygamber bulunsa ben sağ oldukça onlar­dan bir tanesini bile yanımdan ayırmam." demiş Danyal Aleyhisselâmı Devletin Kadılık işlerile birlikte kendisinin her işini yürütmeğe memur etmişti.

Hattâ Buhtunnassar'ın Beytülmakdis'ten aldığı hazinelerde saklanan her şeyin çıkarılıp Beytülmakdis'i iade edilmesini ve Büytalmakdisin onunla yeniden ya­pılmasını da ona emretmiş ve yapılmıştı.

Enbiya Suretlerinin Danyal Aleyhisselâm Tarafından İpek Kumaşlara Çizilişi:

Âdem Aleyhisselâm çocuklarından gelecek peygamberleri görmeyi Rabb'ından dilemiş Yüce Allah da onların suretlerini Cennet ipeklerinden kumaşlara onun için çıkarttırıp kendisine indirmişti.

Bunlar; Âdem Aleyhisselâmın güneşin battığı yerdeki Mahzeninde saklı bulunuyordu. Zülkarneyn Aleyhisselâm onu ele geçirdi. Âdem Aleyhisselâmın Mahzeninden çıkarıp Danyal Aleyhisselâma verdi. Danyal Aleyhisselâm da onlara göre bu sûretleri ipek kumaşlara çizdi.

Danyal Aleyhisselâmın çizmiş olduğu bu suretler Zülkarneyn Aleyhisselâmın ele geçirdiği suretlerin aynı idi.

Zülkarneyn Aleyhisselâm tarafından verilen suretlere göre Danyal Aleyhisselâmın ipek kumaşlar üzerine çizmiş olduğu Âdem Aleyhisselâmdan Muhammed Aleyhisselâma kadar olan bazı peygamberlerin suretleri kraldan krala -tevarüs sûretile- geçerek Kayser Herakliüse kadar gelip erişmiş o da onları sandığından birer birer çıkarıp Hz. Ebû Bekr'in Elçilerine göstermişti.
 

Danyal Aleyhisselâmın Vefatı Cesedi Ve Kabri:

Danyal Aleyhiselâm bir müddet Bâbil'de oturdu. Bâbil'den ayrıldıktan sonra Huzistan'ın Sus nahiyesinde kaldı. Orada vefat etti. (Ona ve gönderilen bütün peygamberlere selâm olsun!)

Kendisinin cesedi kabri Sus'tadır.

Yüce Allah; Hz. Ömer (ra)'in halifeliği zamanında Sus şehrini Ebû Mûsâ El Eş'arî'nin eliyle feth etti. Ebû Mûsâ Sus kralı Sabur'u öldürdü. Sus şehrini kuşattı. Şehirde bulunan şeyleri Sabur'un mal ve mülklerini ganimet olarak aldı. Mal depolarını dolaşıp onların içinde bulunanları alırken bir meydanda kilitli bir depoya rastladı ki deponun kilidi kalayla mühürlenmişti.

Ebû Mûsâ Sus halkına:

"Bu depoda ne vardır? Ben onun kilidinin de kalayla mühürlenmiş olduğunu görüyorum." dedi.

Sus halkı:

"Ey Emîr! Onun içinde sana yarayacak bir şey yoktur!" dediler.

Ebû Mûsâ:

"Onun içinde ne olduğunu muhakkak benim bilmem lâzım! Deponun kapısını açınız da içinde ne vardır bir bakayım?" dedi.

Kilidi kırdılar ve kapıyı açtılar. Ebû Mûsâ depoya girip bakınca:

Uzun havuz gibi oyulmuş bir taş ve içinde de altun sırma ile dokunmuş bir kefenle kefenlenmiş başı açık ölü bir adam gördü!

Ebû Musa da yanında bulunanlar da ölü zatın boyunun uzunluğuna hayrette kaldılar. Sonra onlar onun burnunu karışladılar. Bir karıştan fazla olduğunu gördüler.

Ebû Mûsâ Sus halkına:

"Yazıklar olsun size! Kim bu adam?" diye sordu.

Sus halkı:

"Bu adam Iraklıdır."

"Irak halkı yağmurları kesildiği zaman bununla tevessül eder yağmurla su­lanmak isterler yağmurla sulanırlarmış! Iraklıların kuraklığa uğramadıkları sırada biz yağmursuzluktan kuraklığa uğ­ramışız."

"Iraklılara adam salıp onu vesile kılarak yağmur dileyelim diye bize onu yolla­malarını istemişiz. Iraklılar göndermeğe yanaşmayınca yanlarında elli adam rehin bırakıp bunu beldemize getirmiş kendisile tevessül ederek yağmur dilemiş yağmurla su­lanmışız."

"Kendisini Iraklılara iade etmemek görüşüne varmışız. Kendisi de ölüm döşeğine düşünceye kadar yanımızda oturmuş ve vefat etmiş."

"İşte onun kıssası ve hali böyle imiş." dediler.

Bunun üzerine Ebû Mûsâ Sus'ta bir müddet oturdu. Hz. Ömer (ra)'e bir yazı yazıp Sus şehrinden Allah'ın kendilerine nasib ettiği şey­leri haber verdi ve ölü zâtın işini de yazısında yazdı.

Yazı varıp Hz. Ömer (ra) onu okuyunca Eshabın Ulularını yanına çağırdı. Onlara ölü zat hakkında bir bilgileri olup olmadığını sordu. Onlardan hiç birinde onun hakkında bir bilgi bulamadı.

Ancak Hz.Ali (ra):

"Bu Zat Danyal Hakîmdir. Kendisi Resul olmayan bir Nebîdir. Eski zamanda Buhtunnassar'ın ve ondan sonraki krallardan bazısının yanın­da bulunmuştu." dedi ve onun başından sonuna ve vefatına kadar kıssasını an­lattıktan sonra:

"Sahibine (Ebû Musa'ya) yaz! Onun üzerine cenaze namazını kılmasını ve onu Sus'luların erişemeyecekleri bir yere gömmesini kendisine emret!" dedi.

Hz. Ömer (ra) bunu Ebû Musa'ya yazdı. Yazısında:

"Onu beyaz Kabatî bezinden kefene sar ve kefene koku sür. Üzerine cenaze namazı kıl. Sonra onu peygamberlerin gömüldüğü gibi göm! Malına bak. Onu Müslümanların Beytülmal'ına koy!" dedi.

Bunun üzerine Ebû Mûsâ Sus ırmağının yolunu başka bir yola çevirip akıt­malarını Sus halkına emretti. Sonra Danyal Aleyhisselâmın üzerinde bulunan kefenden başka bir kefene sarılmasını emretti.

Sonra yanında bulunan Müslümanlarla birlikte onun cenaze namazını kıldı. Suyu çekilen ırmak yatağının ortasına kabrini kazdırıp kendisini gömdürdükten sonra ırmağı eski yoluna çevirterek onun üzerinden akıttı.

(M. Asım Köksal Peygamberler Tarihi Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları: 2/121-122.)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet