Değerli kardeşimiz

"Ay için de birtakım safhalar duraklar tâyin ettik; dolaşa dolaşa nihayet eski hurma salkımının çöpü gibi kuru sarı kavisli bir hâle gelir. Ne güneş aya kavuşabilir ne gece gündüzün önüne geçebilir. O gök cisimlerinden her biri birer yörüngede akar durur..."(Yasin 36/39 40)

Aya gelince ona konak konak ölçü biçmişizdir. O güneş gibi istikrarlı bir şekilde akıp gitmez. Ona birtakım konaklar ve her konaklamaya göre bir ölçü tayin etmişizdir. Gezegendir her gün bir konak yerine gelir her konağa göre bir şekilde görünür. Araplar ayın konaklarını şunlarla saymışlardır: Şertan butayn süreyya deberan hek'a hen'a zira' nesre tarf cebhe zübre sarfe avva simâk gafir zubânâ iklîl kalb şevle neâim belde sa'düzzâbih sa'dübüla' sa'düssüud sa'dül'ahbiye fer'uddelvil muahhar reşa. Bunlardan her gece bir konağa konar da geleceğe kadar nuru (aydınlığı) arta arta sonra da eksile eksile son konakta -ki kavuşumdan öncedir- iyice incelir kavislenir. Nihayet dönüp eski urcun gibi olana kadar.

URCÛN: Eğri salkım çöpü demektir. Özellikle hurma salkımının dip çöpü ki eskisi yani geçen seneninki daha ince daha eğri daha renkli olur. Bu benzetme çok şaşırtıcı bir güzelliktedir. Zannedildiği gibi hilâlin ilk ve son şeklini göstermekle kalmıyor Ay'ın o konaklarda giderken dünya etrafında bir ayda kat ettiği yörüngenin bir hattını da göstermiş oluyor.

Eski denilmekle bu yörünge üzerinde Ay'ın her konaktaki hacmi de hayal ettirilmiş bulunuyor ki eski astronomiciler bu benzetmenin inceliğini kavrayamazlardı. Bu takdir o kadar güzel ve bu vazife dağılımı o kadar yerindedir ki (...) ne güneşin kendisine aya çatmak yaraşır (...) ne gece gündüzün önüne geçer. (...) Hepsi bir felekte (yörüngede) yüzerler. Biri diğerine çarpmaz vazifeleri o kadar güzel ve düzenli dağıtılmıştır. (Yesbehune) "yüzerler" çoğul kipiyle getirilmekle hepsinden maksadın yalnız güneş ve aydan her biri değil bütün gök cisimleri olduğu anlatılmıştır. Bu bakımdan yeni astronomi kanunlarına işaret eden bu âyetin bir benzeri Enbiyâ Sûresi'nde geçmiş olduğundan (Enbiyâ 21/33) âyetinin tefsirine bakınız.

"Yalnız güneşin yüzdüğü felek nedir? Bu bir yörünge olduğuna göre onun da bir gezegen olması gerekmiyor mu?" diye sorulabilir. Gerçi ekseni etrafında da dönme yeri mânâsına yörünge denebilirse de bundan zahir (açık) olan güneşin yukarıda anlatıldığı üzere hadis-i şerifin gösterdiği gibi arşın altında diğer bir istikrar yerine bir merkeze doğru hareket ettiğini ve dolayısıyla onun yüzdüğü feleğin de ona olan yörünge ve hareket yeri olduğunu kabul etmek gerekir.

(Elmalılı M. Hamdi YAZIR Hak Dini Kur'an Dili)

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi