Değerli kardeşimiz

Cahiliye devrinde belliyye1 diye bir uygulama olmasına rağmen cenazelerini yıkayıp kefenleyenlerin ve toprağa gömdükten sonra dua okuyanların olduğunu; en azından bu tür bilgilerin varlığını görüyoruz.

Nitekim Ubey b. Ka’b’ten gelen bir şiirde o şöyle diyor:

"Hz. Adem (a.s.)’in ruhunu melekler kabzetti. Sonra yıkadılar kefenlediler kokuları sürüp toprağı kazarak defnettiler. Cenaze namazını kıldılar kabrine girip üzerine kerpiç koydular sonra toprakla üzerini örttüler ve 'Ey Ademoğulları2 işte yolunuz budur.' dediler"3.

Cahiliye devri Hanifleri de bu uygulamayı devam ettirerek cenazelerini yıkarlar kefenlerler ve üzerine dua okurlardı. Tabuta koyduktan sonra velisi ayağa kalkarak onun iyiliklerini sayar dökerdi ve “Allah’ın rahmeti üzerine olsun” denilirdi. Bu husus bir nevi cenaze namazı sayılır sonra da defnedilirdi.4

Hanif Dininden geriye kalanlarla yaşayan Hz. Abdullah ve Hz. Amine'nin de bu usullere göre defnedilmiş olmaları gerekir.

Bu dönem Haniflerinin ortak özelliklerini şöylece özetlemek mümkündür:

Putları ve her türlü şirki reddetmek mensubu bulundukları kavmin yanlış adet ve inanışlarına karşı çıkmak cehaletin ortadan kaldırılması için faaliyette bulunmak kavimlerinin baskılarından kurtarmak için onlardan uzaklaşarak inzivaya çekilmek ve yaratıcıyı düşünmektir.

Tarihçiler Haniflerin bazılarının kutsal kitapları sayfaları ve Zebur’u okuduklarını bir çoğunun Hz. İbrahim (as)’in dini üzere yaşadığını bir kısmının da onun kelimelerini aradıklarını bu uğurda çeşitli sıkıntılara katlandıklarını yolculuklara çıktıklarını rahip ve hahamlarla görüşüp onlara sorular sorduklarını ancak aradıklarını bulamadıkları için Yahudilik ve Hristiyanlığa girmediklerini İbrahim (a.s.)ın dinine inanmış olarak öldüklerini bildirmektedir.

Kaynaklar Ebu Talib’in cenazesinin yıkanıp kefenlendiğini 5 henüz cenaze namazı farz kılınmadığı için annemiz Hz. Hatice validemize ve Sekran b. Ama’nın cenazelerine de aynı uygulamaların yapıldığını bildirmektedir.6

Hz. Peygamber (asm.) Hz. Adem (a.s.)’dan beri devam eden ve Hz. İbrahim (a.s.)’ın Hanif diniyle devam edip Cahiliyeye kadar süregelen cenazelerin yıkanıp kefenlenmesi dua okunup defnedilmesi uygulamalarını devam ettirmiş7 cenaze ile ilgili dine uymayan uygulamaları ise reddetmiştir.

Dipnotlar:

1. Cenazenin başına bir deve getirilir ve deve ölünceye kadar mezarın başında bağlı bırakılır veya mezara gömerlerdi. ( İ. Habib Muhabber s. 323; N. Çağatay Cahiliye Çağı s. 138)
2. Habil’in Kabil’i öldürdükten sonra defin işini bir kargadan öğrendiğini anlatan âyeti kerime (Mâide 5/31) de bu rivayeti desteklemektedir. Demekki caneze ile ilgili uygulamalar Hz. Adem (a.s.)'ın getirdiği tevhid dininden beri devam etmekteydi.
3. bk. Müsned V/ 136; Davudoğlu Ahmed Selamat Yolları (Buluğu’l-Meram tercümesi ) İst. ts. II/269.
4. İ. Habib Muhabber s. 319-320; Şehristani Milel II/248-249; Olgun Müslümanlıkta İbadet Tarihi s. 99.
5. Ebu Davud Cenaiz 70.
6. bk. İbn Sa’d Tabakat VIII/8; Olgun a.g.e. s. 99; Ateş Ali Osman Örf ve Adetler s. 84.
7. Buhari Cenaiz 8 24 59; Müslim Cenaiz 12-13.

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi