Değerli kardeşimiz

Bir apartmanın üst katının lütuflarla bodrum katının ise işkence aletleriyle dolu olduğunu ve bir şahsın bu apartmanın asansörü içerisinde bulunduğunu farz ediniz. Kendisine apartmanın bu keyfiyeti daha önce anlatılmış bulunan bu zat üst katın düğmesine bastığında lütfa mazhar olacak alt katın düğmesine bastığında ise azaba uğrayacaktır.

Burada iradenin yaptığı tek şey sadece hangi düğmeye basılacağına karar vermesi ve teşebbüse geçmesidir. Asansör ise o zatın kudret ve iradesiyle değil belirli fizik ve mekanik kanunlarla hareket etmektedir. Yani insan üst kata kendi iktidarıyla çıkmadığı gibi alt kata da kendi iktidarıyla inmemektedir. Bununla beraber asansörün nereye gideceğinin tayini içindeki şahsın iradesine bırakılmıştır.

İnsanın kendi iradesiyle yaptığı bütün işler bu ölçüyle değerlendirilebilir. Mesela Cenab-ı Hak meyhaneye gitmenin haram camiye gitmenin ise faziletli olduğunu insanlara bildirmiş bulunmaktadır. İnsan bedeni ise kendi iradesiyle misaldeki asansör gibi her iki yere de gitmeye müsait bir yapıdadır.

Kainattaki faaliyetlerde olduğu gibi beden içindeki faaliyetlerde de insanın iradesi söz konusu olmamakta ve insan bedeni kanun-u külli adı verilen ilahi kanunlarla hareket etmektedir. Fakat onun nereye gideceğinin tayini insanın irade ve tercihine bırakılmıştır. O hangi düğmeye basarsa yani nereye gitmek isterse beden oraya doğru hareket etmekte dolayısıyla da gideceği yerin mükafatı veya cezası o insana ait olmaktadır.

Kendi fiilinin yönünü belirleyebilen bir insan benim fiillerimi Allah yarattı öyleyse benim ne suçum var deme hakkına sahip olamaz. Böyle düşünmek insanın seçme iradesini değersiz hale getirmek olur. İnsanın bu seçme/tercihte bulunma niteliğini (irade) değersizleştirmek ise onun insan olma vasfını yok saymak anlamına gelir.

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi