Değerli kardeşimiz

Araplar melek cin şeytan gibi ruhani varlıkları Allah’a ortak koşar çoğu zaman da onlara taparlardı.(1) Cinleri hayır ve şer işleri yapmaya muktedir bildiklerinden ve onları kayalar ağaçlar ve putların içerisini mesken edindikleri zannıyla(2) onlara ibadet edip yardım dilenirlerdi. Allahuteala Kasas Suresi'nde her şeyin yok olacağını bildirmektedir. Yok olucular ilah olamazlar. Müşriklerin taptıkları melekler de dahil her şey yok olucudur.

"Allah ile beraber başka hiçbir ilaha yalvarma! Ondan başka ilah yoktur. Onun vechi (Zatı) hariç her şey yok olacaktır. Hüküm onundur ve hepiniz onun huzuruna götürüleceksiniz." (Kasas 28/88)

Allah'ın yanında diğer bir ilâha çağırma ondan başka ilâh yok; onun yüzünden başka her şey helak olacaktır. Yani onun zatından başka her şey her mevcud aslında yokluk demektir. Çünkü ondan başka her şeyin varlığı kendinden değil Allahuteâlâ'ya dayandığından her an yok olmayı kabul edici ve yok olmaya hazır olmakla aslında yok demektir veya yok olacaktır. Ancak o zatında diri ezelî ve ebedî varlığı kendisiyle var olandır. Çoğunun tercih ettiği mânâ budur.

Diğer bir manaya göre ayette geçen "vech" kelimesi kastedilen ve yönelinen yön mânâsına olarak onun yüzünden yani onun rıza ve hoşnutluğu kastedilen yönden başka her şey helaktedir demek olur ki ahiret nimetlerinin fani geçici olmadığını anlatır. Bir de her şeyin Allah Teâlâ'ya yönelik yüzü Allah'ın ilmindeki gerçek şekli demek olur ki her şeyin Allah'a dönüşü bununladır; hüküm onundur başkasının değil. Ondan başka hüküm ve hükümet kanun çıkarmaya ve kanun yapmaya kalkışanların hepsinin hükmü bozulur ancak onunki bozulmaz ve hep ona döndürüleceksiniz hepiniz ölümünüzden sonra onun huzuruna götürülecek mahkeme olunacak ona göre cezanız mükafatınız ne ise alacaksınız. İşte bütün kıssaların sonu bu "Ve hep ona döndürüleceksiniz." hükmüdür. Kimin haddinedir ki bu hükme boyun eğmesin! (bk. Elmalılı Tefsiri)

Dipnotlar:

1) Al-i imran 80; İbn Kesir Tefsir IV 377; Yazır Hak Dini VIII 5381; İzutsu Kur'anda Allah ve İnsan s. 19; ayrıca bkz. Yazır Hak Dini VIII 5494; Mesudî Murucu'z-Zeheb II 173; ayetler için bkz. Zümer 3; Al-i imran 80; Saffat 158; Enam 100.
2) Çagatay Neşet Cahiliye Çağı s.103.

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi