- Ümmet-i icabet ve ümmet-i davet konusunda bilgi verir misiniz?

Değerli kardeşimiz

 Ümmet kelimesi "e-m-m" kökünden bir isim olup asıl anlamı sınıf ve cemaat demektir. Bu kelime Türkçe'de; bir peygambere inananlar ve semâvi dinlere mensup kavimler topluluğu; Kur'ân'da ise genel olarak din müddet zaman (Hûd 11/8) önder (İbrahim Peygamber) (Nahl 16/120) ve topluluk anlamlarında kullanılmıştır.

Hak dine de (Enbiyâ 21/92) batıl dine de (Zuhruf 43/22) ümmet denilmiştir. İnsanlar başlangıçta bir tek ümmet idi yani tevhit dini üzere idiler. Sonradan şirk ve küfür zuhur etti (Yûnus 10/19). Allah isteseydi insanlar tek ümmet yani tek din tevhit dini İslâm üzere olurlar ihtilaf etmezlerdi. (Hûd 11/118).

Kur'ân'da tekil ve çoğul olarak altmış dört defa geçen "ümmet" kelimesi daha çok toplum/cemaat anlamında kullanılmıştır. Cemaat olma canlılara özgü bir özelliktir. Bu itibarla hem insanlara hem de diğer canlılara "ümmet" denilmiştir.

Kendilerine peygamber gönderilme belli bir amaçla bir mekânda bulunma belli niteliklere sahip olma îmân şirk küfür ve nifak gibi insanları ümmet yapan unsurlar vardır.

Kur'ân'da kendilerine peygamber gönderilen toplumlara "ümmet" denilmiştir. (Enâm 6/42; Ra'd 13/30) Bu manada "ümmet" kelimesi mümin kâfir bütün insanları ifade etmektedir. Kendilerine peygamber gönderilen ümmetlerden îmân edenler de etmeyenler de olmuştur. Îmân edenlere ümmet-i icabe (peygamberin davetini kabul eden ümmet/toplum) îmân etmeyenlere de ümmet-i dave (îmâna davet edilen ümmet/toplum) denir.

Hem hak dine îmân eden bütün insanlara hem de müminler içinde belli niteliklere sahip olan bir gruba meselâ insanları hayra çağıran iyiliği emredip kötülüğü men eden belli bir mümin grubuna da ümmet denilmiştir. (A'râf 7/181 Âl-i İmrân 3/104 110; Bakara 2/143). Bu manada insanları ümmet yapan ortak değer îmân ve İslâm'dır. Yüce Allah; Müslüman ümmeti (Bakara 2/128) Allah'a ve ahiret gününe îmân eden (Bakara 2/143) doğru ve adil (kaime) (Âl-i İmrân 3/113) mu'tedil (mukteside) (Mâide 5/66) îmân edip iyilik yapan iyi davranan ve Allah'ı görüyormuş gibi ibadet eden (muhsin) (Saffât 37/113) insanları hakka ileten ve hakla hükmeden (A'râf 7/181) iyiliği emredip kötülüğü nehyeden ve hayırda yarışan (Âl-i İmrân 3/104 110 113) vb vasıflarla nitelendirmiştir.

Diğer peygamberlere îmân edenlere (Âl-i İmrân 3/113-114) kâfir toplumlara (A'râf 7/38) az veya çok herhangi bir topluluğa da (Kasas 28/23) ümmet denilmiştir.

"Ümmet" kelimesi toplum cemaat anlamıyla; taife fırka(Tevbe 9/122)ferîk (Enfal 8/5) kavim(Hucurât 49/6) hizb(Fâtır 35/6)fevc(Neml 27/83) karn(İsrâ 17/17) fie / kalabalık(Enfal 8/45) zümer(Zümer 39/71) mele'(A'râf 7/103) ve reht (Neml 27/48) kelimelerinin sinonimidir.

İnsanlar gibi diğer canlılar da renkleri biçimleri yapıları görünüşleri... ile farklı gruplara sınıflara ve toplumlara (ümmetlere) ayrılmıştır (En'âm 6/38). Diğer canlılar da yaratılışta ölümde yeniden dirilişte ve rızkta insanlar gibidir. Ecelleri ve rızkları takdir edilmiştir. Her cins hayvan birer ümmettir ayrı birer sınıftır. Farklı isimleri vardır ve isimlerini bilirler. Allah'ı hamd ile tespih ederler (İsrâ 17/44). Her biri kendi duasını ibadetini ve tespihini bilir (Nûr 24/41) Allah'ın varlığını ve birliğini tanır birbirleriyle ünsiyet eder ve anlaşır. Doğar yer içer yaşar ve ölürler. Kıyamet kopunca dirilirler. Aralarında hesaplaşma yapılır.

"Kıyamet günü bütün haklar sahiplerine verilir. Hatta boynuzsuz koyunun hakkı boynuzlu koyundan alınır." (Müslim Birr 60).

Peygamberimiz (a.s.) karıncaların ve köpeklerin de diğer ümmetler gibi birer ümmet olduklarını bildirmiştir. (Ebû Dâvûd Edahi 22; Müslim Selam 148).

Hadis-i şeriflerde ümmet kelimesi; cemaat bir peygambere uyan insanlar İslâm toplumu kendilerine peygamber gönderilen insanlar manalarında kullanılmıştır. "Muhammed ümmeti" ifadesi bazen sadece müminleri bazen de mümin kâfir bütün insanları ifade eder. (Ebû Dâvûd Sünne 1; İbn Mace Mukaddime 15 Zühd; bk. İsmail Karagöz Dini Kavramlar Sözlüğü Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları)

İlave bilgi için tıklayınız:

- ÜMMET.

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi