"İnsanlar helâk oldu ancak alimler kurtuldu. Alimler de helâk oldu ancak ilmiyle amel edenler kurtuldu. İlmiyle amel edenler de helâk oldu ancak ihlâs sahibi olanlar kurtuldu. İhlâs sahibi olanlar da büyük bir tehlike içindedirler." (Sağânî Mevzûât 39; Aclûnû Keşfü’l-Hafâ II 433 Hadis No: 2796 ; 2/280 no: 2795)
- Bu hadisi nasıl anlamak gerekir?

Değerli kardeşimiz

- Bu hadisin tahricini yapan kaynakları verdiğinize göre oradaki bilgileri de görmüşsünüz.

Acluni Sağani’den naklen bunun mevzu olduğunu belirtmiştir. (-bizdeki nushaya göre- Aclunî 2/378)

Sağani özellikle “âlimûn âmilûn muhlisûn” kelimelerinin irabının istisna kuralına aykırı olduğunu belirterek bunu sahih olmayacağı kanaatini bildirmiştir.

Ancak Suyuti İbu Hayyan’dan naklen bazı Arap lehçelerinde bu kullanımın olduğunu belirtmiştir. (Aclunî a.g.y)

- Bu hadisin zayıf veya mevzu olması onun manasının doğru olmadığı anlamına gelmez.

İslam dininde bilinen bir gerçektir ki ilim olmadan hiçbir ibadet ve kulluk görevi olmaz.

Demek ki alimler olmadan insanlar ölü hükmündedir.

Bir ilmin bir katma değer ifade etmesi ise onun uygulamada kullanılmasına bağlıdır. Pratikte uygulanmayan bir mühendislik mimarlık doktorluk ilminin bir faydası olmadığı gibi İslamî ilimlerle amel etmeyenin de bu ilminin bir kıymet-i harbiyesi olmaz. Hatta onun ilmi aleyhine bir hüccet olur.

Keza İslam’ın temeli ihlas ve samimi niyet üzere tesis edilmiştir. Bu konuda pek çok ayet ve sahih hadisler vardır. Bu sebeple ihlası kaybeden bir alimin ne ilmi ne de amelinin pozitif bir tesiri olur.

- Konuyu bu açıdan tahlil ettiğimiz zaman insafımız ve vicdanımız bunun manasının doğru olduğuna şahitlik edecektir.

Bu mananın doğruluğu içindir ki bunu İmam Gazali (İhya 4/179) de kullanmıştır.

Hatta benzer ifadelerle değişik yerlerde tekrar etmiştir.(İhya 4/ 45 179 414).

- Keza Bediüzzaman Said Nursi de aynı hadisi ihlasın önemi konusunda söz konusu etmiştir. (bk. Lem'alar İhlas Risalesi)

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi