- Komşum sürekli dedikodu yapıyor görüşmeye devam etmeli miyim?

Değerli kardeşimiz

Dedikodu  yani insanları gıyabında çekiştirmenin dindeki karşılığı gıybettir.

Gıybet ise bir kimsenin arkasından hoşuna gitmeyecek şeyleri söylemek başka bir deyimle kendimize söylendiği zaman hoşlanmayacağımız bir şeyi din kardeşimiz hakkında arkasından konuşmamız anlamına gelir. Halk arasında dedikodu gıybet ile aynı anlamda kullanılır.

Hadiste“Din kardeşinin yüzüne karşı söylemediğin şeyi ardından söylemen gıybettir.”(Suyuti Camiu's-sağir hadis no: 7972) denilmektedir.

Başka bir hadiste Peygamber (asm) Efendmiz gıybeti “Birinizin kardeşini hoşlanmayacağı şeyle anmasıdır!" diye açıklamasından sonra orada bulunan bir adam: "ya benim söylediğim onda varsa (bu da mı gıybettir?)" dedi. Aleyhissalatu vesselâm Efendimiz şöyle cevap vermiştir:

"Eğer söylediğin onda varsa gıybetini yapmış oldun. Eğer söylediğin onda yoksa bir de bühtanda (iftirada) bulundun demektir."(Müslim Birr 70)

Kur'an gıybet etmeyi ölü insan etini yemeğe benzetmektedir:

"Bir kısmınız diğerlerinizin gıybetini yapmasın. Sizden biriniz ölmüş kardeşinin etini yemek ister mi? Bundan tiksindiniz değil mi? Öyleyse Allah'tan korkunuz."(Hucurat 49/12)

Gıybetin menedilme sebebi Cenâb-ı Hakk’ın “günahkâr bir kulunun bile hakkını koruyup ona sahip çıkmasına” ilaveten gıybetin cemiyet hayatının muhtaç olduğu sulh ve sükûn ile kardeşlik duygularını zedeleyici bir rol oynamasıdır.

Gıybet edilen ortamda bulunan kimse ne yapmalı?

İslâm alimleri gıybetin haram olduğunda ittifak etmişlerdir. Dinen gıybetin yapılması gibi dinlenmesi de haramdır. Bir zarar ihtimali yoksa sözle veya fiilî olarak gıybet edene engel olunmalı bu mümkün olmazsa gıybet edilen ortamı terkedilmeli bu da mümkün değilse gıybete karşı bir hoşnutsuzluk duygusu içinde başka şeylerle uğraşılmalıdır.

Bu konudaki hadis şöyledir:

“Kim ki yanında Müslüman kardeşinin gıybeti yapıldığı halde gücü yeterken kardeşine yardım etmezse Allah onu dünya ve ahirette zelil kılar.”(Suyuti Camiu's-sağir hadis no: 8489 Keşfü'l-Hafa H.No: 2323 s. 215)

Onun için kendisine dedikodu ulaşan kimseye düşen:

• Onu tasdik etmemek
•  Hakkında sözü edilen kimse için de söylendiği şekilde olduğu zannına düşmemesi araştırmaması
• Ayrıca laf getireni ayıplayıp bunu bir daha yapmamasını söylemesi
•  Vazgeçmezse ona öfkelenmesi
• O da olmazsa mümkünse bulunduğu yeri terk etmesidir.
• Sözlerinizin etkisiz kaldığını gördüğünüzde "Allâhummağfirli ve limen iğtebnâhü / Allah'ım bizi ve gıybetini ettiğimiz zâtı mağfiret et.” (Suyûtî el-Fethu’l-Kebîr 1/87) diye dua edilmelidir.  

Gıybet sayılmayan bazı hususlar ise şöyledir:

• Hakkında konuşulan kişi tanınmıyorsa.
• Gayrı ihtiyarı olarak işittiği konular.
• Tarif için sarf edilen sözler: Şu topal / kör olan var ya işte o demek gibi.
• Facir-i mütecahir denilen açıktan çekinmeden günah işleyen kişilerin aleyhinde konuşup insanlar uyarılabilir.  
•  Sizin bulunduğunuz ortamda razı olmadığınız ve orayı terk etme imkanınız olmadığı halde gıybet ediliyorsa mesul değilsiniz.

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi