"İki farz namazı bir araya getirmek büyük günahtır" diye bir hadis var mıdır?
- Varsa açıklar mısınız?

Değerli kardeşimiz

Merfu bir rivayete göre İbn Abbas Hz. Peygamber (asm) Efendimizin şöyle dediğini nakletmiştir:

“Kim özürsüz iki namazı bir arada cem ederse büyük günahlardan birini işlemiş olur.”(Tirmizî Salat 138 h.no: 188)

Tirmizi şu açıklamayı yapmıştır:

Bu hadisin senedinde zayıf bir ravi vardır. Ancak alimler buna göre amel etmişlerdir. Bu hadise göre “seferde ve arefeden başka bir yerde iki namazı cem etmek caiz değildir. Fakat alimlerin farklı görüşleri de vardır. Örneğin İmam Şafii Ahmed b. Hanbel ve İshak (b. Rahuye) göre yağmurda bu konuda bir ruhsat verilmesidir. Keza Ahmed b. Hanbel ve İshak (b. Rahuye) göre hastalık da cem için bir ruhsattır. (bk. Tirmizi a.g.y)

Muaz b. Cebel’in rivayetine göre Hz. Peygamber (asm) Tebük gazvesinde öğle ile ikindiyi bir arada takdim ve tehir yaptığı gibi akşam ve yatsı namazlarını da kendi aralarında takdim ve tehir ile cem etmiştir. (bk. Tirmizi h.no: 553)

Bu hadisi Hz. Ali İbn Abbas Enes Abdullah b. Amr Hz. Aişe Üsame ve Cabir’den de nakledilmiştir. (bk. Tirmizi a.g.y)

Tirmizi’ye göre alimler aynı konuyu seslendiren Hz. Muaz’ın -Ebu Zübeyr vasıtasıyla kendisine ulaştırılan- rivayeti ile amel etmişlerdir. (Tirmizi h.no: 554)

Bununla beraber sahabe sözü olarak mevkuf hadis şeklinde “İki namazı bir arada kılmanın büyük günah olduğunu” gösteren rivayetler vardır.

Sahih bir rivayete göre Abdullah b. Ömer bir gün sefer / yolculuk esnasında akşam namazını yatsı namazına tehir edip cem etmiştir. Tirmizi bu hadisin sahih olduğunu bildirmiştir.

Bu yoldan gelen bazı rivayetler zayıftır. Ancak İbn Kesir  İbn Ebi Hatim’den naklettiği bu rivayetin sahih olduğunu belirtmiştir. Bu rivayete göre Hz. Ömer şöyle demiştir:

 “Şu üç şey büyük günahtır iki namazı birleştirmek savaştan kaçmak ve ganimetten çalmak.”

Fakat bu rivayette İbn Ebi Hatim’in “yani özürsüz olursa” açıklamasını yapması konuyu açıklığa kavuşturmaktadır.

Ayrıca İbn Kesir de: “İki namaz arasını cemetmek ancak şeriatın öngördüğü şartlara göre caiz olur. Aksi takdirde büyük günah olur…”(İbn Kesir 2/278)

İmam Muhammed de Hz. Ömer’in "her tarafa mektup yazıp iki namazı bir araya cem etmemelerini bunun büyük günahlardan olduğunu bildirdiği" bilgisine yer vermiştir. (Şeybânî Hucce 1/164-165)

Buna cevaz veren alimlere göre Hz. Ömer’in bu sözleri “özürsüz yapılan cem” için olduğunu söylemişlerdir. (bk. Tuhfetu’l-ahvezi 1/479; Ayrıca bk. Hâkim 1020 ). 

Hülasa;

Hanefiler dışındaki üç mezhebin alimleri (Cumhur-u ulema) seferde / uzun yolculukta öğle-ikindi akşam-yatsı namazlarını hem takdim hem tehir olarak cem etmelerini caiz görmüşlerdir. (bk. V. Züyhayli el-Fıkhu’l-İslami 2/1372)

Hanefilere göre cem yalnız iki yerde caizdir. Biri: Arefe gününde öğle ile ikindiyi bir arada (cem-i takdim olarak)diğeri Müzdelife gecesinde ise akşam ile yatsıyı (cem-i tehir olarak) bir arada kılmak caizdir. (Zuhayli 2/1373)

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi