Değerli kardeşimiz

Soruda söz konusu edilen hadis-i şerif kısmen değişik senet ve lafızlarla Buhari ve Müslim dışında bütün Kütüb-i Sitte' de ayrıca Ahmed b. Hanbel'in Müsned'i Dârimî'nin Sünen'i ve Hâkim'in Müstedrek'inde rivâyet edilmektedir ki anlamı şöyledir:

"Kıyamet günü Müslüman kulun ilk hesaba çekileceği şey farz namazdır. Eğer bunu tam kılmışsa mesele yok. Aksi takdirde meleklere: 'Bakınız onun nafile namazları var mı?' denilir. Eğer nafilesi varsa farz namazları nafilelerinden ikmal edilir. Sonra diğer farz ameller için de bunun gibi yapılır." (1)

Görüldüğü üzere hadis-i şerifte farz namazlardaki eksikliklerin nafilelerden ikmal edileceği beyan olunmaktadır. Hadis şarihleri ikmal keyfiyetinin hadis-i şerifin zahiri manasına da uygun olarak "kılınmamış farz namazların nafilelerle tamamlanacağı" şeklinde olmasını da "edâ edilmiş olan farz namazlardaki âdâb sünnet huşu dua ve zikirlerle ilgili noksanlarının ikmâli" şeklinde olmasını da ihtimal olarak zikrediyorlar. Ebû Bekr İbnü'l-Arabî "Arîzatü'l-ahvezî" adlı Tirmizi şerhinde "Bana göre edâ edilmeyen farzların nafilelerle tamamlanması ihtimali daha açıktır; çünkü hadisin devamında diğer farz ameller için de bunun gibi yapılır ifadesi bunu göstermektedir..." demektedir. (2)

Kaynaklar:

1. bk. Ebû Davud es-Sünen 1/200 (Salat 145 No: 8(i4) Kahire 1371/1952; Tirmizi el-Camiu's-sahih 2/270 (Salat 188 No: 413) Kahire 1356/ 1937; Nesâî es-Sünen 1/232 (Salat 9) Kahire 1312; İbn Mâce es- Sünen 1/458 (İkame 202 No: 1425) Kahire 1372/1952; Darimî es- Sünen 1/313 (Salat 91) Mısır 1349; Hâkim el-Müstedrek 1/394 (No:966) Beyrut 1411/1990.

2. bk. 2/207 Kahire (Matbaatü'1-Mısrıyye) 1350/1951; Azimabâdî Avnü'l-mâbûd 2/116 Delhi 1322; Seharenfûri Bezlül-mechûd 5/136; Mahmud Muhammed es-Sübkî el-Menhelü'l-azbi'l-mevrûd 5/311 Mısır 1394; Süyûtî Zehru'r-ruba ale'l-Mücteba 1/233 (Sünen-i Nesâî ile birlikte); Haşiyetü's-Sindi ala Şerhi'n-Nesâî Lis's-Suyûtû 1/232-233 (Sûnen-i Nesaî ile birlikte); Beğavî Şerhu's-Sünne 4/159 Dimaşk 1390-1400/1970-1980; Haydar Hatiboğlu Sünen-i İbn Mâce Tercemesi ve Şerhi 4/248. İst. 1983.

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi