Değerli kardeşimiz

İslâm dini insanı maddî ve manevî her türlü zarardan korumak için birtakım kurallar koymuş bu arada beslenme konusunda da bazı temel prensipler belirlemiştir.

Allah insana zarar verebilecek pis ve kötü her şeyi yasaklamış; temiz güzel ve faydalı olanı da helâl kılıp serbest bırakmıştır. (Bakara 2/168 172; A‘râf 7/157; Mü’minûn 23/51)

Domuz (hınzîr) pis ve zararlı şeylerden kabul edilip etinin haram kılındığı Kur'an-ı Kerîm’de açıkça belirtilmiştir:

“Allah size ancak ölüyü (leşi) kanı domuz etini ve Allah’tan başkası adına kesileni haram kıldı.” (Bakara 2/173; Nahl 16/115; ayrıca bk. Mâide 5/3; En‘âm 6/145)

“Taze et yemeniz için denizi sizin hizmetinize veren Allah’tır.” (Nahl 16/14)

mealindeki âyet-i kerime ile

“Denizde avlanmak ve onları yemek size helâl kılındı ki; hem size hem de yolcu olanlarınıza faydalı olsun.” (Mâide 5/96)

mealindeki âyet denizlerin birer ilâhî nimet deposu olduğunu ve onlardan insanların faydalanabileceğini ifade etmektedir.

Âyet-i kerimelerde Cenab-ı Hak belirli bir kısmını haramlaştırmadan ve başka hayvanlar gibi boğazlanma şartını koşmadan bütün deniz hayvanlarının helâl olduğunu bildirmekte kullarına kolaylığı ve genişliği temin etmektedir. Hattâ mümkün mertebe hayvana eziyet vermekten kaçınılması kaydıyla onları yakalamak için insana her şeyi kullanabilme müsaadesini vermektedir.

Bilindiği gibi yaşadıkları yerler bakımından hayvanlar kara ve deniz hayvanları olmak üzere ikiye ayrılır. Karada yaşayan hayvanların hangilerinin yenip yenmeyeceği fıkıh kitaplarında belirtilmiş ayrılmıştır. Denizde yaşayan hayvanların hangilerinin yenilmesinin helâl hangilerinin haram olduğu hususunda ise mezhepler arasında farklı görüşler mevcuttur.

Yukarıda meallerini verdiğimiz âyet-i kerimelerden hareket eden Şâfiî Mâlikî ve Hanbelî mezhebi âlemlerine göre deniz hayvanlarının yani suyun içinden başka bir yerde yaşayamayan hayvanların hepsi nerede bulunursa bulunsun ister balık şeklinde olsun isterse başka cins ve şekide bulunsun helâldir yenebilir. Yine aynı mezheplere göre bu hayvanların isimlerinin farklı olması diri veya ölü olması; yakalayanların Müslüman veya gayri müslim olması hükmü değiştirmez.

Mâlikî mezhebi hiçbir deniz hayvanını istisna kılmazken Hanbelî mezhebi yılan balığını habis saydığı için; Şâfiî mezhebi de kurbağa yengeç ve timsah gibi hem denizde hem de karada yaşayabilen hayvanların etinin yenilmesini haram olarak vasıflandırmaktadır.

Hanefî mezhebine göre ise balık sûretinde olmayan deniz hayvanlarının etlerini yemek haramdır. Buna göre daima suda yaşayan suda barınan hayvanlardan her çeşit balık eti yenebilir. Kalkan balığı sazan balığı yunus balığı yılan balığı bu kabildendir. Fakat diğer su hayvanları caiz değildir. Midye istiridye istakoz ve yengeç gibi hayvanların yenilmesi helâl olarak kabul edilmemektedir haram sayılmaktadır. (el-Mezâhibu’l-Erbaa 2/5)

Bu esaslara göre midye istiridye gibi deniz hayvanları Şâfiî Mâlikî ve Hanbeli mezheplerine göre yenebilirken Hanefî mezhebine göre yenilmemektedir. Hanefî mezhebinin haram saymasının sebebi bu çeşit hayvanları gerek görünüş gerekse yenen kısımları itibariyle hoş olmaması çirkin ve pis sayılmasıdır.

İlave bilgi için tıklayınız:

Domuz eti neden haram kılınmıştır?

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi