a) Kadının nameli sesi erkelere haram mı?
b) Kadının ezan ve Kuran okuması caiz mi?
c) Kadının söylediği ilahiyi erkekler dinleyebilir mi?
d) Kadının şarkı söylemesini erkelerin dinlemesi caiz mi?
Kaynaklarıyla mezheplere göre detaylı bilgi verir misiniz?

Değerli kardeşimiz

1) Kadının Sesi:

Alimlerin büyük çoğunluğuna göre kadının sesi avret değildir. Bu sesi dinleyen kimsenin kendi içinde besleyeceği kötü duygular sebebiyle dinlemesi haram olur. Böyle bir kötü düşünceye kapılmıyorsa bunda bir sakınca yoktur. Sahabelerin kadınlarla konuşmaları bu türden bir dinlemedir. (bk. el-Mevsuatu’l-Fıkhıye 4/90)

Bunun Delilleri:

a)“Ey Peygamber hanımları! Siz herhangi bir kadın gibi değilsiniz. Eğer halinize uygun bir takva ile korunacaksanız yabancılarla cazibeli bir şekilde konuşmayın ki kalbinde hastalık / fesat bulunan kimse bir ümide kapılmasın. Konuşurken ciddiyet ve ağırbaşlılıkla söz söyleyin.”(Ahzab 33/32)  mealindeki ayetten kadının sesinin avret / haram olmadığını da anlamak mümkündür.

b) Hz. Peygamber (asm)'e gelip kocasını şikâyet eden ve onunla konuşan kadının bu durumu Kur’an’da şöyle ifade edilmiştir:

“Kocası hakkında seninle tartışan ve Allah'a şikâyette bulunan kadının sözünü Allah işitmiştir. Allah sizin karşılıklı konuşmalarınızı işitiyordur. Şüphesiz Allah her şeyi hakkıyla işitendir her şeyi hakkıyla görendir.”(Mücadele 58/1).

c) Konuyla İlgili Mezheplerin Görüşü:

- Hanefi mezhebinin racih olan görüşüne göre kadının sesi avret değildir (tesettür ve konuşma stiline riayet ederek) erkeklerle konuşması haram değildir. (bk. İbn Abidin 1/406)

Hanefilerin diğer bir görüşüne göre kadının sesi avrettir. Ancak bunun avret olması demek erkeklerle konuşmaması anlamına gelmez. Bilakis fitneye sebep olacak şekilde sesini yükseltmemesi anlamına gelir. (bk. el-Bahru’r-Raik 1/205;  İbn Abidin a.g.y)

- Şafii mezhebinde de en sahih olan görüşe göre kadının sesi avret değildir. (bk. Nevevi Mecmu’ 3/390; Zekeriya el-El-Ensari Esna’l-Metalib 1/176)

Şafii mezhebine göre kadının sesi avret olmadığı gibi bir fitne söz konusu olmadığı zaman onu dinlemekte de bir sakınca yoktur. (bk. Şirbini Müğni’l-Muhtac 4/210)

- İmam Gazali de -fitneye sebep olduğu yerler dışında- kadının sesinin haram olmadığını belirtmiştir. (bk. İhya 2/278)

Netice itibarıyla âlimlerin büyük çoğunluğunun görüşüne göre kadının sesi avret olmayıp haram değildir. (V. Zuhayli el-Fıkhu’l-İslami 1/665)

2) Kadının Nağmeli Sesi:

a) “Aişe (r.a.)'den rivayet edildiğine göre "Bir gün Ensar’dan iki kız onun yanımda Buas günü Ensarın söylediği mersiyelerden söylüyorlardı. O sırada oraya gelen Ebu Bekir "Peygamber evinde şeytan düdükleri mi?" diye çıkıştı. O gün bayram günüydü. Hz. Peygamber (asm): "Ey Ebu Bekir! Her milletin bir bayramı vardır. Bu gün de bizim bayramımızdır." buyurdu. (Buhâri Îdeyn 2 3; Müslim Îdeyn 16)

Bu hadisten anlaşılıyor ki Hz. Peygamber (asm) bir sevinç mevsimi olan bayram gününde iki kızın nağmeli mersiyeler söylemelerine ses çıkarmamış bilakis güzel bir âdet olduğuna işaret etmiştir.

b) İslam alimlerinin büyük çoğunluğu az önce aktardığımız “iki cariyenin nağme söylemleri…” hadisi ve benzerlerine dayanarak bir fitneye sebep olmadığı sürece-nağmeli de olsa- kadının sesinin haram olmadığını bildirmişlerdir. (bk. İbn Hacer Fethu’l-Bari 2/443; Tuhfetu’l-Ahvezi 10/122 V. Zuhayli el-Fıkhu’l-İslami 2/116)

- Fıkıh kitaplarında verilen bilgiye göre eğer yabancı erkek şehevi duygularını tahrik eden bir lezzet almıyor ve bir fitneden korkmuyorsa kadının sesini dinlemesi haram değildir. (bk. el-Mevsuatu’l-Fıkhıye 4/90)

Eğer bir fitne korkusu varsa-Kur’an okumak dahil- her konuda kadının nağmeli sesini dinlemek haramdır. (bk. V. Zuhayli el-Fıkhu’l-İslami 1/665)

3) Kadının Ezan ve Kur'an Okuması:

Kadının ezan okuması caiz değildir. Çünkü ezan okumak kadın için meşru olmadığı gibi nağmeli sesinin fitneye sebep olma ihtimalinden ötürü de ezan okuması haramdır. (bk. V. Zuhayli a.g.e 1/615)

Hanefi mezhebine göre kadın sesini yükseltmekten menedildiği için ezan okuması da (tahrimen) mekruhtur. (el-Bahru’raik 1/277)

Çünkü kadının sesi avrettir. Eğer bir kadın ezan okuduğu zaman sesini alçaltırsa bu ezanın ilanına terstir; eğer yükseltirse haram işlemiş olur. (Şurunbulali Meraki’l-Felah 1/80)

Malikilere göre Ezan okuyanın bir şartı erkek olmaktır. Onun için kadının ezan okuması doğru değildir. (bk. Fıkhu’l-İbadat Ala’l-mezhebi’l-Maliki 1/126; Haşiyetu’s-Savi 1/252)

Şafii mezhebine göre kadının erkeklere imamlık yapması caiz olmadığı gibi erkekler için ezan okuması da sahih değildir. Ezanda sesin yükselmesi söz konusu olduğu için kadının ezan okuması -erkekler için bir fitne vesilesi olabileceğinden- haramdır veya mekruhtur. (bk. eş-Şirazi el-Mezheb fi Fıkhi’l-İmam eş-Şafii 1/111; Nevevi Mecmu’ 3/100)

Hanbeli mezhebine göre fitneye sebep olma ihtimalinden dolayı kadının ezan okuması meşru kılınmamıştır. Namazda imamı uyarırken kadının -erkek gibi- sesli tesbihle değil tasfikle (bir elinin diğerine vurarak) uyarması ön görülmesi de bu nedene dayanır. (İbn Kudame el-Muğni 3/305; eş-Şerhu’l-Kebir 1/414)

4) Kadının İlahi Söylemesi:

Genel olarak kadının sesinin avret olup olmaması konusunda alimlerin farklı yorumları vardır. Bazılarına göre kadının sesi avret değildir (Ancak bu daha çok konuşmayla ilgili olsa gerektir).

Kadının sesini avret olduğunu söyleyen alimlere göre yabancı erkeklerin duyacağı şekilde yüksek sesle ilahi de olsa nağmeli söz söylemesi haramdır. Eğer söylenen sözlerde müstehcen şeyler varsa bu haramlık ve günahı daha da artar. (el-Cezeri el-Fıkhu Ala’l-Mezahibi’l-Arbaa 5/53-54)

Hanefilere göre kadının herhangi bir nağmeyi yabancı erkeklerin duyacağı şekilde seslendirmesi -ister çalgı aletleri eşliğinde olsun ister olmasın- haramdır. Eğer bu nağmelerde içkiyi övmek kadını tasvir etmek gibi gayrimeşru şeylere yer verilirse bunun haramlığı daha da fazla olur. (bk. Cezeri a.g.y)

Malikilere göre de kadınların nağmeli sözler seslendirmeleri de erkeklerin bu sesi dinlemeleri de haramdır. (bk. a.g.y)

Şafiilere göre  erkekler için de kadınlar için de çalgı aletleriyle nağmeler söylemek haramdır. (a.g.y)

Hanbelilere göre ise eğer söylenen nağmede dinleyenlerin şehevi duygularını kabartacak türden ise bu kadınlar için de erkekler için de seslendirilmesi haramdır. Dinleyenlerin hükmü ise tasavvurlarına göre değişebilir. Örneğin bunu dinleyen kimse içki sofralarını kadının durumunu düşünecek olursa dinlemesi haramdır. (bk. a.g.y)

5) Kadının Şarkı Söylemesi - Erkeklerin Dinlemesi:

Bu konuda önce genel bir çerçeveyi çizmekte fayda vardır.

İster kadın ister erkek tarafından seslendirilmiş olsun sayacağımız durumlarda söylenen nağmeleri dinlemenin haram olduğunda alimlerin büyük çoğunluğunun ittifakı vardır.

a) Eğer söylenen nağmelere gayrimeşru şeyler eşlik ederse

b) Dinleyen kimsede fitneye sebep olabilecek kötü duygular harekete geçerse

c) Dini (namazı terk etmek gibi) veya dünyevi (çalıştığı iş yerinde yapması gereken) görevinden alıkoyacaksa. Çünkü harama vesile olan da haramdır. (el-Mevsuatu’l-Fıkhıye 4/90)

Kadının şarkı-türkü veya ilahi okumaları da bu ölçülere göre değerlendirilebilir.

“(Ey peygamber hanımları!) Eğer halinize uygun bir takva ile korunacaksanız yabancılarla cazibeli bir şekilde konuşmayın ki kalbinde hastalık/fesat bulunan kimse  bir ümide kapılmasın. Konuşurken ciddiyet ve ağırbaşlılıkla söz söyleyin.” (Ahzab 33/32)

mealindeki ayetten şunu anlamak mümkündür:

Eğer normal konuşmalarda kadının cazibeli bir şekilde söz söylemesi uygun görülmemişse şarkı-türkü veya ilahi gibi nağmeleri seslendirmesi daha da uygun olmaz.

- Bu sakıncaların yer alan mahzurların olmadığı nağmelere gelince;

a) Hanefilerin de dahil olduğu alimlerin bir kısmına göre yine haramdır. Çünkü her türlü nağmeler bir oyun ve eğlencedir.

b) Şafii Maliki ve bazı Hanbelilere göre ise bu mahzurları taşımayan nağmeleri söylemek veya dinlemek haram değil mekruhtur. Yabancı kadından dinlemek ise daha kuvvetli bir mekruhtur.

c) Şafiilerden İmam Gazali Hanbelilerden Ebubekir el-Hallal’ın da içinde bulunduğu diğer bazı alimlere göre ise -sayılan sakıncaların bulunmadığı- nağmeleri söylemek ve dinlemek mubahtır. (bk. (el-Mevsuatu’l-Fıkhıye 4/90-91)

d) İmam Gazzâlî İhyâ isimli eserinin 35 sayfasını bu meseleye ayırarak bütün söylenenleri tahlil etmiş delilleri karşılaştırmış ve şu neticeye varmıştır:

Mûsıkî ister ses ister âlet ile olsun tek hükme bağlı değildir:Haram mekruh mübah ve müstehab olabilir.

1) Dünya arzusu ve şehvet hisleri ile dolup taşan gençler için yalnızca bu duyguları tahrik eden müzik haramdır.

2) Vakitlerinin çoğunu buna veren iştigâli âdet haline getiren kimse için mekruhtur.

3) Güzel sesten zevk alma dışında bir duyguya kapılmayan kimse için müzik mübahtır serbesttir.

4) Allah sevgisi ile dolup taşan duyduğu güzel ses kendisinde yalnızca güzel sıfatları tahrik eden kimse için müstehabdır.(bk. İhya II/302)

Gazzâlî incelemesini sürdürürken müziğin duruma göre ya mübah veya mendûb olduğunu onu haram kılan şeyin kendisi değil dıştan ârız olan beş sebepten ibaret bulunduğunu ifade ederek şöyle devam ediyor:

1) Şarkı söyleyen kadın olur dinleyen de kadın sesinin şehvetini tahrik edeceğinden korkarsa dinlemek haramdır. Burada haram hükmü müzikten değil kadının sesinden gelmektedir. Aslında kadının sesi haram değildir; ancak şehveti tahrik ederse Kur'an okumasını bile dinlemek haram olur.

2) Müzik âleti içki meclislerinin sembolü olan âletlerden ise bunu kullanmak haram olur; diğerleri mübah olmakta devam eder.

3)Şarkı ve türkünün güftesi bozuk İslâm inancına ve ahlâkına aykırı ise bunu müzikli veya müziksiz söylemek ve dinlemek haramdır.

4) Gençliği icabı şehevî duyguların mahkûmu olan bir kimse aşırı derecede müziğe düşer müzik onun yalnızca cinsî arzusunu tahrik ederse onun müzikten uzak durması gerekir.

5) Sıradan bir insanın müzik şehvetini de ilâhî aşkını da tahrik etmediği halde bütün vakitlerini alır onu başka işlerden alıkorsa yine haram olur.(bk. II s. 279-281 özetlenmiştir)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet