- Yoksa hayırlı değilmiş diyip dua etmemeli miyiz?

Değerli kardeşimiz

Hz. Selmân (radıyallâhu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki:

"Rabbiniz hayiydir kerimdir. Kulu dua ederek kendisine elini kaldırdığı zaman o ellerini boş çevirmekten istihya eder."[Tirmizî Daavât 118 (3551); Ebû Dâvud Salât 358 (1488)].

Hayiy çok haya eden fazlaca utanan demektir. Haya vasfını Allah hakkında lügat manasında kullanmak uygun değildir. Çünkü lügat olarak haya kişide ayıplanma ve kınanma korkusu gibi bir şey sebebiyle hâsıl olan değişme ve inkisâr mânasına gelir. Böyle bir hâl Zât-ı Zülcelâl hakkında muhaldir. Öyle ise lügat yönüyle "çok utanan" mânasına gelen hayiy kelimesi Allah hakkında kullanılınca bundaki gaye maksuddur.

Hayadan maksad ve gaye ayıplanacak şeyin yâni hoş olmayan şeyin terki olduğuna göre  ulemâ Allah hakkında şu mânada anlamıştır:

Allah'ın "hayiy" olması kulu memnun edecek şeyi yapması ona zarar verecek şeyi terketmesi demektir. Öyle ise sadedinde olduğumuz hadisi "Cenab-ı Hakk dua eden kuluna kulun hayrına olan şeyi mutlaka verir duasını sevapsız boş bırakmaz" diye anlayacağız. Bu "verme" işinin Cenab-ı Hakk'ın hikmeti muktezasınca ya "istediğine aynen kavuşması" yahut "daha iyisinin verilmesi" yahut da "sevap verilmesi günahlarının azaltılması" şeklinde tecelli edeceği şeklinde anlamak gerekir...

Hz. İbnu Mes'ud (radıyallâhu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) duayı üç kere yapmaktan istiğfarı üç kere yapmaktan hoşlanırdı." (Ebû Dâvud Salât 361 (1524).

Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) ısrar ve tekrar tavsiye etmektedir. Bu rivâyet Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ın dua veya istiğfar ettiği zaman üçer sefer tekrarladığını göstermektedir.

Hz. Ebû Hüreyre (radıyallâhu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki:

"Acele etmediği müddetçe herbirinizin duasına icâbet olunur. Ancak şöyle diyerek acele eden var: "Ben Rabbime dua ettim duamı kabul etmedi." [Buhârî Daavât 22; Müslim Zikr 92 (2735); Muvatta Kur'an 29 (1 213); Tirmizî Daavât 145 (3602 3603); Ebû Dâvud Salât 358 (1484)].

Müslim'in diğer bir rivâyeti şöyledir:

"Kul günah talebetmedikçe veya sıla-i rahmin kopmasını istemedikçe duası icâbet görmeye (kabul edilmeye) devam eder."

Tirmizî'nin bir diğer rivâyetinde şöyledir:

"Allah'a dua eden herkese Allah icâbet eder. Bu icâbet ya dünyada peşin olur ya da ahirete saklanır yahut da dua ettiği miktarca günahından hafifletilmek sûretiyle olur; yeter ki günah taleb etmemiş veya sıla-ı rahmin kopmasını istememiş olsun ya da acele etmemiş olsun."

Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) bu hadislerinde dua eden insanların bir zaafına dikkat çekmektedir: "İsti'cal" yani acelecilik. Bir başka ifâde ile duanın hemen karşılığını görme arzusu Müslim'in bir rivâyetinde "Ya Rasulallah İsti'cal nedir?" diye sorulunca şu açıklamayı yapar:

"Dua ettim ettim de hiçbir neticesini görmedim" der ve o anda duayı terkeder."

Şu halde Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) duanın terkine sevkedecek bir aceleciliği hoş görmüyor. Bu sebeple her hâlukârda dua etmeye devam edilmesi için duanın mutlaka netice vereceğini kesin bir dille ifâde ettikten sonra bu kabulün şu sûretlerden biriyle olcağını belirtir:"1.Ya isteğe uygun olarak dünyada görülecek bir şekilde makbul olur.

2. Ya âhirette verilmek üzere sevap takdir edilir.

3. Yahut günahları affedilir."

Şu halde bu hadis neticeye hiç aldırmadan dua etmeye Allah'tan hayırlı şeyler istemeye devam etmeye teşvik etmektedir. Duayı ibadetin kulluğun bir gereği bilip ara vermeden devam etmelidir. Mü'min ibadetten usanmaz zaten hayatının gayesi ibadet ve kulluktur. Zîra Allah insanları sadece ve sadece ibâdet için yaratmış bulunmaktadır (Zâriyat 51/56). İcâbetin gecikmesi henüz vakti gelmediğinden yahut daha çok ibadet edip mübâlağa göstermesi gereğindendir. Zîra Cenâb-ı Hakk duada mübâlağa ve ısrarı sevmekte çok dua edenlerin duasını kabul buyurmaktadır.

(İbrahim Canan Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi Akçağ Yayınları 6/545.)

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi