Değerli kardeşimiz

İstihale: Geçmişte “istihale” ve “te­kâmül” kelimelerinin “evolüsyon” ya da “evrim” mânâsında kullanılmış olduğunu anlıyoruz. Nitekim Hamdi Yazır bir eserinde tekâmül ve istihaleyi müdafaa edenlerin görüşlerine itiraz ederek şöyle diyor:

“Bütün hayvan vücutları mükemmel bir tasnif (sınıflandırma) ile tertip edildiği zaman görünüyor ki aralarında nok­sanlıktan kemale (mükemmele) doğru yani basitten mürekkebe (kompleks yapılıya) giden bir derecelenme vardır. Bununla beraber her bir cinsin diğer cinsten hâsıl olduğuna dair bir tecrübeye bir şahide de rastlamıyoruz. İnsan insandan doğuyor; aslan aslandan at attan maymun maymundan..."

"Böyle olmakla beraber bu tecrübeye rağmen aynı menşeyden (kökenden) yani topraktan gelmeye dayanılarak burada da bir mantık yapılıyor. Hayvan cinslerinin birbirine benzemesini istihale veya tekâmülle basitten yüksek yapılının hâsıl olduğuna bağlıyorlar. Bu suretle bir gün gelmiş ki hayvanın biri ve meselâ bir takdire göre maymunun biri veya birkaçı insan doğuruvermiş ve insanlar bunlardan türemiş..."

"Biz daima göğsümüzü gere gere ve ilmî yoldan hiç ayrılmayarak deriz ki: Aynı menşeyden (kökenden) gelme davası doğrudur. Evvela bütün hayvanat için bu menşeyin aslı maddedir basit unsurlar ve elementlerdir. Bir başka ifadeyle topraktır. Bu maddeden hayvanatın meydana gelmesi ise ilim irade kuvvet kudret sahibi haricî bir sebebe bağlıdır ki o basit şeyden canlı hâsıl olabilsin. Çünkü noksandan kendi kendine bir kâmil hâsıl olamaz. Meselâ bir okkalık bir sıklet (ağırlık) iki okkalık sıkleti sürükleyemez. Çıktığı sürüklediği farz edilirse bir şeyin yok iken sebepsiz illetsiz hâsıl olduğunu kabul etmek lazım gelir. O zaman akıl ilim ve fen yoktur."

"Aralarında mertebe yakınlığı bulunan hayvan cinslerini tecrübenin aksine olarak birbirinden istihale ettirmek veya doğurtmak ne tabiidir ne zaruridir. Kurbağalar balıktan doğmuş demek için görülmüş bir misale ihtiyaç vardır. Gözlenmiş bir numune olmadığı ve mantıki bir zaruret bulunmadığı hâlde böyle bir hüküm elbette fennî ve felsefi bir hüküm değildir.” (bk.Yazır H. Hak Dini Kur’an Dili cilt 1 sayfa 329-331 1971.)

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi