Destek Sitesi platformunda Uzman olmak ister misiniz?

Uzman olmak için Şimdi başvurun.

Doğal hukuk ile insan hak ve özgürlükleri gibi kavramların İslamiyet'teki yeri ve önemi nedir?

Oluşturulma tarihi: 31.01.2025 23:17    Güncellendi: 31.01.2025 23:17
Cevap

Değerli kardeşimiz

Doğal hukuktan biz şunu anlıyoruz; Allah’ın yaratılışta insanlara bahşettiği hak-hukuktur. Hatta bu hak-hukuk geniş anlamda diğer canlılılar ve varlıklar için de söz konusudur.

Belli bir memlekette belli bir dönemde uygulanmakta olan değil fakat uygulanması gereken yani sosyal ihtiyaçları adalete en uygun biçimde karşılayacağı düşünülen hukuka ideal hukuk veya doğal hukuk adı verilmektedir.

Gelenek (örf ve âdet) hukuku yazılı değildir. O toplumsal vicdanda yaşar. Toplum bireyleri arasında sosyal bir davranış kuralı olarak benimsenen bir geleneğin hukuk kuralı haline gelebilmesi için üç unsurun bir araya gelmesi gerekir. Bunlar süreklilik genel inanç ve devlet yaptırımı.

Her şeye hassas mizanlarla mahsus ölçülerle vücut vermek suret giydirmek/şekil vermek her şeyi yerli yerine koymak nihayetsiz bir adalet bir mizan bir ölçü ile iş görüldüğünü gösterir. Her hak sahibine istidadı nispetinde hakkını vermek yani vücudun muhtaç olduğu bütün levazımatını bekasının/varlıkta kalması için gereken bütün cihâzâtını en münasip bir tarzda vermek; nihayetsiz bir adalet elini gösterir.(bk. Sözler Onuncu Söz Üçüncü Hakikat).

Allah’ın kâinat çapında koyduğu hak-hukuk adalet kavramları Kur’an ve sünnette de söz konusu edilmiştir.

İslam kültüründe yer alan ahlakî değerlerin büyük çoğunluğu doğal ve ideal hukuk kavramı çerçevesine girmektedir. Örneğin dürüst olmak başkasını aldatmamak kendisi için istediğini/sevdiğini başkası için de istemek komşusu aç iken kendisi tok yatmamak gerekirse başkasın kendine tercih etmek ırkçılık yapmamak bir ırkı diğerinden üstün tutmamak herkesin rengine diline meşru olan örf-adetlerine kültürüne saygı göstermek fitne-fesat çıkarmamak büyüklere karşı saygı küçüklere sevgi göstermek karşılıklı yardımlaşma dayanışma ve kardeşlik duygularını beslemek gayrimüslim de olsa hiçbir vatandaşa haksızlık etmemek eziyet vermemek hakir görmemek… Bunların hepsi ya ayet veya hadislerde vurgulanmıştır. İslam’da kul hakkı çok önemli bir yer tutar ve bu bir nevi doğal hukuk kuralıdır. Kul hakkı genel olarak insan hakkı Müslüman hakkı komşu hakkı akrabalık hakkı gibi kavramlarla iç içe girmiş bir doğal hukuk olarak kendini gösterir.

Hülasa; İslam’da dinî terbiye ile ortaya çıkmış ideal/doğal hukuk yansımaları normatif hukuk kurlarının kat kat üzerindedir. Her iki dünyanın saadetini bir arada temin etmeyi hedefleyen İslam’da en önemli amaç olan Allah’a ve ahirete imanın gücü nispetinde toplumlarda doğal hukuk güçlü bir şekilde kendini gösterir.

Bir karıncayı ezmeyi yasaklayan bir dinde insan hak ve hukuku göz ardı edilebilir mi?

Kâinat çapında adalet ölçüsünü gösteren dengeyi kuran karınca toplumunu emirsiz arı cemaatini yasupsuz bırakmayan Allah yeryüzü halifesi olarak yarattığı mükerrem insanlık cemiyetini öndersiz/peygambersiz bırakır mı? “Ben güzel ahlakı tamamlamak üzere gönderildim.” diyen Hz. Peygamber (a.s.m)’in hayatı icraatı sünneti getirdiği kitabı bu doğal hukukun insan hak ve özgürlüklerinin doğal güvencesidir.

İlave bilgi için tıklayınız:

İslam'ın insana verdiği temel haklar nelerdir?

HAK HAKLAR.

Veda Hutbesi ve insan hakları.

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi