- Ibni Sina hakkinda Gazali'nin tekfir maddeleri sitenizde gecmektedir: Bazı konularda tekfir ediliyor.
- Gazali'nin Ibni Sina'ya atfettigi bu dusunceleri Ibni Sina'nin soylemedigi benimsemedigi iddiasini duydum. Ibni Sina'nin bu soylemlerinin nerde gectigini soyler misiniz?
- Teville mi bu soylemler atfediliyor yoksa alenen mi soylemistir bu meseleyi ogrenmek istiyorum.
- Ibni Sina'nin hangi kitaplarindaki hangi sozleri bu manaya gelmektedir size zahmet arastirip beyan ederseniz sevinirim.
- Üstad Said Nursi'nin Ibni Sina ya atfettigi "İnsaniyetin gâyetü'l-gâyâtı 'teşebbüh-ü bilvâcib'dir yani Vâcibü'l-Vücuda benzemektir" fikrini Ibni Sina'nin hangi eserinde bulabiliriz.

Değerli kardeşimiz

Gazzali’nin İbn-i Sina’ya yönelik temel eleştirileri:

1) İbni Sina’ya göre zorunlu Varlık olan Allah tikelleri tümel bir şekilde bilir. Yani detayları ve tikelleri doğrudan bilmez. Ona göre Allah özü itibariyle akıldır. Madde ve formdan oluşmayan “Bir” dir.

İbn Sînâ;
- Necat tahk.: Macit Fahri neşr: Darü’l-Afaki’l-Cedide Beyrut 1985 s. 280;
- İşaretler ve Tembihler çev.: Ali Durusoy-Muhittin Macit-Ekrem Demirli Litera Yay. İstanbul 2005 s. 352;
- Kitabu’ş-Şifa-Metafizik II çev.: Ekrem Demirli-Ömer Türker Litera Yay. İstanbul 2005 s. 102.

Gazali’ye göre bu Allah’ın mutlak bilgisini inkâr anlamına gelmekte ve ona bilgisizlik atfetmektedir. Akıl ile ilahi özün özdeşliği ise öğrenme ve tekamülü Allah için mümkün kılmakta ve onun mükemmelliğini yadsımaktadır. "Bilakis gerçek ne göklerde ne de yerde bir zerrenin O'nun ilminden uzak olmadığıdır.” (bk. Kur'an Yunus 10/1; Sebe 34/ 3; Gazzali Mişkat s. 68)

2)İbni Sina haşrin cismani oluşu ile ilgili bir akıl yürütmenin söz konusu olamayacağını bunun ancak inanmakla ilgili olduğunu söyler. Bunun yanı sıra ruhani bir dirilmeyi haşirden anlaşılan asıl maksat olarak ifade eder. [İbn Sîna Risale Edhaviyye fi Amr al-Maad (Süleyman Dünya) (maadın mahiyeti ve maad hakkında fikirler) ss.36-44]

Gazali ise dirilmenin sarahaten beden ile olacağını söyleyerek bunu eleştirir.

Yine İbni Sina cismani haşrin peygamberlerin halka anlattığı bir mecaz olduğunu asıl olanın ise ruhsal haşir olduğunu ifade eder. [İbn Sinâ Edhaviyye (Felsefe ve Ölüm Ötesi adıyla çev. Mahmut Kaya) Birinci Basım İstanbul 2011 s.17]

Bu ise Gazali’ye göre peygamberlerin hakkı gizledikleri anlamına gelmektedir.

3)  İbni Sinâ peygamberliğin özü olan vahy bilgisini faal akılla kazanılmış akıl (al-akl al-mustafâd) girilen bir temas sonucu olarak görmektedir. Peygamberler sahip oldukları nübüvvet gücü ile bu teması gerçekleştirdikleri gibi müzice kudretine de sahip olurlar. Filozoflar ise bu bilgiye duyum hafıza ve akıl yürütme ile ulaşırlar. Böylece bazı seçkin insanlar peygamber olurken filozoflar da çalışma neticesinde aynı kaynağa ulaşırlar.

İbn Sînâ;
- Fî aksami’l-ulûmi’l-aklîyye (nşr. Hasan Âsî) Tis’u resâil fî’l-hikme ve’ttabiîyyât içinde Dârû’l-kabes [y.y] 1986 s. 85-86 91;
- Kitâbu’ş-şifâ Metafizik II (el-İlâhiyyât) (çev. Ekrem Demirli-Ömer Türker) Litera Yayıncılık İstanbul 2005 s. 180-194.

Gazali ise bu düşünceyi açıkça İslam’ın peygamberlik mucize vahy meleği Cebrail gibi kavramlara aykırı bulur.

Sorunun sonunda geçen konuyla ilgili ifadeler ise şu şekilde geçmeketdir:

"Filozof: (Amelî) erdemlerle birlikte nazarî hikmete sahip olan kimse mutlu olmuştur ve bunların yanı sıra nebevî özellikleri de kazanan kimse neredeyse insânî bir rab haline gelir ve neredeyse Allah’tan sonra ona ibadet helal olur; o yer âleminin sultanı Allah’ın yeryüzündeki halifesidir.” (İbn Sînâ eş-Şifâ Metafizik II s. 204)

İlave bilgi için tıklayınız:

- İmam Gazali hangi konularda İbni Rüşd Farabi ve İbn Sina ile fikir ...

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi