- Zamanın B-teorisi Ehli sünnete uygun mu?
- Değilse neden?

Değerli kardeşimiz

Varlıkların mevcudiyeti felsefeciler arasında farklı değerlendirmelerle ele alınır. Buna siz düşünme boyutu da diyebilirsiniz. Burada genelde iki-üç boyutlu düşünme esastır. Bunlar zaman mekân ve derinlik gibi kavramlardır.

Mesela zaman esas alındığında varlıkların mevcudiyetini ifade etmek için geçmiş gelecek ve şimdiki durumları nazara verilir. Buna göre zaman teorileri gündeme girer.

Mesela bazı felsefeciler eşyanın varlığında sadece şimdiki zamanda var olanları kabul ediyorlar. Buna şimdicilik deniyor.

Şimdicilik görüşüne göre yalnızca şimdiki zaman ve şimdiki zamandaki olay ve objeler vardır. Diğer bir ifadeyle eğer var olan şeylerin bir listesi verilecekse bu görüşe göre listede yalnızca şimdi var olan objelere yer verilecek şimdide olmayan hiçbir şey bu listede yer almayacaktır. Mesela atalarınız ya da gelecekte olması muhtemel herhangi bir olay ya da obje var kabul edilmeyecektir.

İşte bu ve benzeri görüşler zamanın A ve B teorileri olarak ifade edilmektedir. 

Zamanın A-teorisine göre geçmiş ve şimdideki anlar ve olaylar gerçektir. Gelecek olaylar ve hadiseler yok olarak ele alınır. (Zimmerman 2005: 402)

Zamanın B-teorisine göre şimdi ve bundan kaynaklanan reel bir zaman akışı mevcut değildir. Buna Ezeli Zaman Teorisi de denmektedir.

Ezeli zaman teorisinin en temel özelliği geçmiş ve gelecek anlar ile o anlardaki objeleri şimdiki zaman ve ondaki objelerle aynı şekilde var ve gerçek kabul etmesidir. Geçmiş şimdi ve gelecek durum ve objeler bir ve aynı seviyede gerçektir. Bu görüş zamandaki durum ve objelerin var oluşlarını farklı mekânlarda aynı anda var olan objelerin durumlarına benzeterek ele alır. (Smith 2011: 232)

Zamanın B-teorisinin bir alt versiyonu da hareket eden ışık teorisidir.

Bu görüşte geçmiş şimdi ve gelecek zamanların ve objelerin tümü aynı ontolojik statüde var olarak kabul edilir. Şimdi ayrı nesnel bir gerçekliğe sahip olmakla beraber zamanın geçmiş bir anından gelecek bir anına doğru hareket eder. (Skow 2009:666)

Zamanın A-teorisi geçmişteki zaman mekân ve derinliği esas alan üç boyutlu düşünmeye Zamanın B-teorisi de günümüzdeki; zaman mekân derinlik hız gibi çok boyutlu düşünmeye dayanmaktadır.

Aynştayn’ın fizik kanunlarının genelde atom üstü âlem için geçerli olduğu atom altı âlemde ise kuantum mekâniğinin hâkim olduğu anlaşıldı. Atom altı âlem olarak adlandırılan elektron proton nötron pion miyon ve kuarkların hareketlerini Aynştayn’ın fizik kanunlarıyla anlamak mümkün değildir.

Mesela karşı duvara açtığınız iki deliği tek elektron gönderiyorsunuz bir anda iki delikten de geçiyor. Atom altı âlemde zaman ve mekân boyutu kalkıyor. Çünkü atom altı Âlemde hız sebebiyle madde enerjiye enerji de tamamen nuraniyete dönüşüyor. Bir anda çok yerde bulunma gibi hususiyet kazanıyor. Mesela elimizdeki kalemin ışık hızıyla hareket ettiğini farz ettiğimiz zaman enerjide dönüşür. Aynı kalemi hayal hızıyla hareket ettirsek tamamen nuraniyet kazanır zaman ve mekân sınırlaması olmadan pek çok yerde bulunabilir.

Mesela Güneş'ten buraya ışık 8 5 dakikada geliyor. Bilindiği gibi ışığın hızı saniyede üç yüz bin km’dir. Ama biz hayalen bir anda Güneş'e gidip gelebiliyoruz.

Bediüzzaman Hazretleri bunu şöyle dile getiriyor:

“Evliyanın bir nevi garibi olan abdalların bir vakitte çok yerlerde görünmesi ve avamın rüyada bazen bir dakikada bir sene kadar işler görmesi ve müşahede etmesi ve herkesin kalp ruh hayal cihetiyle bir anda pek çok yerlerle temas edip alakadarane bulunması..."

"Cennette cisimleri ruh kuvvetinde ve hiffetinde ve hayal süratinde olan ehl-i cennet bir vakitte yüz bin yerlerde bulunup yüz bin hurilerle sohbet ederek yüz bin tarzda zevk almak o ebedî cennete o nihayetsiz rahmete layıktır ve Muhbir-i Sadıkın (a.s.m.) haber verdiği gibi hak ve hakikattir.” (Nursi Sözle s. 562)

Sonuç

Dünyada da manen terakki eden kişilerde beden de hayal süratinde ve ruh hafifliğinde olduğundan bir yerden bir başak yere gitmede zaman ve mekân ortadan kalkar. Hayal süratinde hareket eder ve bir anda pek çok yerde bulunabilir. Atom altı âlemde hızdan dolayı zaman ve mekân mevhumu ortadan kalkıyor. Maddi olan varlıklar tamamen nuraniyet kazanıyor.

Geçmiş ve gelecek zaman dilimi maddi âlemde geçerlidir. Ehl-i sünnetin görüşü de bu yöndedir.

Kaynaklar:

- Nursi B. S. 2016. Sözler. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Üçüncü baskı Ankara 2016.
- Skow B. (2009). Relativity and Moving Spotlight. The Journal of Philosophy 106 666-678.
- Smith N. J. J. (2011). Inconsistency in the A Theory. Philosophical Studies 156 231- 247.
- Zimmerman D. W. (2005). The A-Theory of Time The B-Theory of Time and Taking Tense Seriously. Dialectica 59 401-457.

Selam ve dua ile...
İslami Destek Sitesi