4786-)  Bize Şu-fae tahdîs etti ki Ebû İshâk şöyle demiştir: Abdurrahmân ibnu Yezîd-den işittim. Abdullah ibn Mes-ûd (radıyallahü anh): Benû İsrâîl sûresi el-Kehf Meryem Tâhâ ve el-Enbiyâ sûreleri; bu beş sûre ilk atiklerdendirler (Mekke-de iki inenlerdendirler) ve bunlar benim ilk ezberlediğim kadîm servetimdendirler demiştir "Derken o bunları parça parça etti” (Âyet:58) buradaki "Cuzâzen" îbrâhîm o putları parça parça etti ma-nâsınadır. el-Basrî de: "Ve bütün bunlar kendi feleki içinde yüzmektedirler" (Âyet:33) buradaki"Felek" ip bükme âletinin döndüğü boşluğun benzeridir; "Yeshabûn" "Devrederler" ma-nâsınadır dedi. Abbâs da:"Hani kavmin davarı geceleyin çobansız olarak ekin içinde yayılmıştı" (Âyet: 78) buradaki"Nefeşet" "Otlamıştı"; lâ hum minnâ yushâbûn = Bizden ise onlar hiç sabâhat gösterilmezler--(Âyet:43) buradaki "Yeshabun" "Men- olunmazlar" ma-nâsınadır. hâzihi ummetukum ummeten vâhideten = Hakikat şu bir tek dîn olarak sizin dîninizdir" (Ayet.92) İbn Abbâs: Bu "Dîniniz bir tek dîndir" ma-nâsınadır dedi. de Allah-ı bırakıp tapmakta olduklarınız da hiç şübhesiz ki cehennemin odunlarısınız siz oraya gireceksiniz"(Âyet:58) buradaki "Hasebu" Habeş dilinde "Hatab" yani "Odun" ma-nâsınadır dedi. başkası da şöyle dedi: "Fe lemmâ ahassû be’senâ = Onlar azabımızı hissettikleri zaman... " (Âyet: 12) buradaki "Ehassû" "Hissettim" ma-nâsmdan türemiş olup "Onun vukuunu bekledikleri zaman" ma-nâsınadır. "Hâmidîn" "Ocakları sönmüşler"; "Hasîd" "Kökleri kazınmışlar" (Âyet: 15) ma-nâsınadır. Bu "Hasîd" lafzı tekil tesniye ve cemi- ma-nâsına gelir. "Onun huzûrundakiler kendisine ibâdet etmekten asla kibirlenmezler ve yorulmazlar" (Âyet: 19) buradaki"Lâyestahsırûn" "Yorulmazlar" ma-nâsınadır. "Hasîr( = Yorgun)" ve "Hasertu baîri( = Devemi yordum)" ta-bîrleri bu ma-nâdandır. kuflifeccin amîk = Her uzak yoldan " (el-Hacc: 27)-deki "Amîk" "Baîd" yani "Uzak" ma-nâsınadır. 65) "Sonra yine kafalarını döndürdüler" ma-nâsınadır. Davud-a sizin için muharebenin şiddetinden korumak için giyecek san-atını öğrettik”(Âyet: 80) "Zırhlar örme san-atını öğrettik" demektir. takattaû emrahum beynehum = Aralarındaki (dîn) işlerinde fırka fırka hizib hizib oldular" demektir. yesmeûne hasîsehâ = Bunlar cehennemin gizli sesini bile duymazlar"(Âyet: 102) buradaki "el-Hasîs" "el-Hıss" "el-Cersu" "el-Hemsu"; hepsi de bir ma-nâya olup "Gizli ses" demektir. mâ minnâ min şehidin = Sana bildirdik bizden hiçbir şâhid yoktur" (Fussilet: 47) bunu "Onlar yine yüz çevirirlerse de ki: Size müsavat üzere bildirdim.." (Âyet: 109)-daki "Âzantukum "un ma-nâsını belirtmek için getirmiştir. "Sana bildirdik" "Âzantukum" "Size bildirdim" demektir. Ona bildirdiğin zaman sen ve o bilgide müsâvî olursun da gadr (yânı zulm) etmezsin. de şöyle dedi: "Le-allekum tus-elûne = Çünkü sorguya çekileceksiniz" (Âyet: 13) "İçinde bulunduğunuz hâl size anlatılacak" demektir.” O -nun rızâsına ermiş olandan başka kimseye şefaat etmezler"(Âyet:28) buradaki "Irtedâ" "Radiye" yani "Razı oldu" demektir. zaman babasına ve kavmine: Sizin tapmakta olduğunuz bu heykeller nedir? Demişti. Onlar: Biz atalarımızı bunların tapıcıları olarak bulduk dediler. İbrahim: And olsun siz de atalarınız da apaçık bir sapıklık içindesiniz dedi" (Âyet: 52-54). Buradaki "Temâsîl" "Tapılan heykeller putlar" ma-nâsınadır Âyet: 104) "es-Sahîfe" ma-nâsınadır. o günü ki biz göğü kitâbların sahîfesini dürüp büker gibi düreceğiz.)İlk yaratışa nasıl başladıksa üzerimizde hakk bir va-d olarak yine onu iade edeceğiz- Hakikatte failler bizleriz"(Âyet: 104).