149-) Bize Dâvûd b. Ruşeyd rivâyet etti. ki): Bize el-Velim ya-nî İbn Müslim İbn Câbir-den naklen rivâyet etti. Câbir ki: Bana Umeyr b. Hânî- rivâyet etti. ki: Bana Cünâdetii-bnü Ebî Ümeyye rivâyet etti. ki): Bize Ubâde-tü-bnü-s-Sâmit rivâyet eyledi. ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): kim şeriki olmayan bir tek Allah-dan başka ilâh olmadığına Muhammed-in onun kulu ve Peygamberi olduğuna İsa-nın Allah-ın kulu kadın kulunun oğlu ve Meryem-e ilkâ ettiği kelimesi ve Allah-dan bir ruh olduğuna Cennetin hak cehennemin de hak olduğuna şehâdet ederim derse Allah onu cennetin sekiz kapısından hangisini dilerse ondan cennete koyar.» diyor ki: hadîsin mevkî pek büyüktür. Akaide şâmil olan hadîslerin en cem-iyetlisi yahud en cemi-yetlilerinden biri budur. Çünkü Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) birbirlerinden ayrı muhtelif inançlarda bulunan bütün küfür milletlerinden sâdır olan küfür şekillerini bu hadîsde toplamış; ve başkalarına uymayan taraflarını şu bir kaç harfle ihtisar edivermiştir. İsâ (aleyhisselâm)-a kelime adını vermesi: sair Âdem oğulları hilâfına babasız doğduğu içindir. Zira İsa (aleyhisselâm) sırf bir kelimesiyle olmuştur. Herevi Şöyle deditir İsâ (aleyhisselâm)-a Kelime adı verilmesi kelimesi sebebiyle dünyaya geldiğindendir. Nitekim (rahmete sebeb olduğu için) yağmura da rahmet derler. Teâlâ Hazretlerinin onun hakkında: bir ruhtur» buyurması «Allahdan bir rahmettir» ma-nası-nadır. İbn Araf e: ma-nası şudur: tsa babadan meydana gelmiş değildir. Allah annesine ruhu üfürmüştür» demiş; başkaları: sözün ma-nası: Allah tarafından yaratılmıştır: demektir.» mütâ-leasında bulunmuşlardır. Bu takdirde İsâ (aleyhisselâm)-ın Allah-a izafeti Nâkatullah ve Beytullah izafetlerinde olduğu gibi teşrif izafetidir. Yoksa bütün âlem Allahü teâlâ-nındır. O-nun tarafından yaratılmıştır.» hususta Kâdi Iyâz da şunları söylemektedir: İsâ (aleyhisselâm)-a kelime denilmesi Allah-ın kelimesi sebebiyle dünyaya geldiği içindir. Sonra bu kelime hakkında ihtilâf olundu. Bazılarına göre «Ol» kelimesidir. Bir takımları; bu kelime Melek tarafından Hazret-i Meryem-e müjde olarak söylenen kelimedir.» demişlerdir ilka-ın ma-nası; vermektir. Hazret-i Îsâ (aleyhisselâm)-a Rûhullâh denilmesi onun Cibrîl (Aleyhisselâm) tarafından annesinin gömleğinin yenine üfürülen emr-i ilâhîden vücud bulmasındandır... Ruhdan murad; hayattır; diyenler olduğu gibi: kendisine tâbi- olanlara burhan demektir; mütâleasında bulunanlar da vardır.» bazılarının beyanına göre Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) hakkında: «Allah-ın kulu ve Resûlü» denilmesi hıristiyanlarla Yahûdilere ta-riz içindir. Çünkü Hıristiyanlar Hazret-i İsâ-nın peygamberliğini iddia etmekle beraber teslise yani üçlü ilâh-e kail olduklarından Hazret-i Îsâ-yı Allah tanırlar. Yahûdiler ise Hazret-i Îsâ-nın peygamberliğini inkâr ile annesine zina iftirasında bulunurlar. nazaran hıristiyan büyüklerinden biri Kur-ân okuyan bir zâtı: Allah-ın Meryem-e tevdî- ettiği bir kelimesi ve Allah-dan bir ruhtur. » âyet-i kerimesini okurken işitmiş; ve: Allah-ın Meryem-e tevdi- ettiği bir kelimesi ve Allah-dan bir cüz- olduğunu gösteriyor...» demiş. Orada bulunanlar arasında Hasan b. Ali b. Vâfid de varmış. Hıristiyana cevap vererek: Teâlâ Hazretleri» «Allah göklerde ve yerde kendi (halkettikleri)nden neler varsa hepsini sîzin emrinize âmâde kıldı. buyuruyor. (ondan bir ruh) ta-birinden İsa-nın Allah-dan bir cüz- olması lâzım geliyorsa göklerde ve yerde bulunan her şeyin de ondan birer cüz olması icâbeder halbuki buna kail olan yoktur. Binaenaleyh (Ondan bir ruh) ta-birinden murad; olsa olsa onun halk ve icâd ettiği şeylerdir;» demiş. Bunun üzerine hıristiyan derhal müslüman olmuş. hadîs müslüman olmak için kelime-i şehadet getirmeyi şart gibi gösteriyorsa da Müslim Sarihlerinden el-Übbî bunun şart olmadığını: bîrdir Muhammed Resûlüllah-dır.» demekle de İslama girileceğini söylüyor.