165-) Bize Muhammed b. el-Müsennâ ile Muhammed b. el-Beşşâr rivâyet ettiler. Lâfız İbn’l-Müsemıâ-nındır. Dediler ki: Bize Muhammed b. Ca-fer rivâyet etti. ki): Bize Şu-be Kâtâde-den naklen rivâyet etti. Katâde ki: Ben Ebû-s-Sevvâr-ı anlatırken dinledim. Kendisi İmrân b. Husayni Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)-in: hayırdan başka bir şey getirmez.» buyurduğunu rivâyet ederken işitmiş. Derken Büşeyr b. Kâ-b: bazı utancın vakar bazısının da sekinet olduğu hikmette yazılıdır » demiş. Bunun üzerine imrân: sana Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den hadîs rivâyet ediyorum. Sen bana sahifelerinden bahsediyorsun.» mukabelesinde bulunmuş. yukarıda da arzolunduğu vecihle bu hadîs müşkül görülmüştür. Çünkü bazen utanmak sahibini ifrata götürerek onun Allah-a karşı vazifelerini görmesine mâni- olur; böyle bir hayada hayır olmadığı ma-lumdur. İbn Salâh bu işkâle cevap vermiş; mezkûr hayanın hakikatte haya değil aciz ve gevşeklik olduğunu beyân etmişse de Müslim sarihlerinden Ebû Abdillâh Muhammed el-Übbî gerek İbn Salâh-in gerekse hükemânın hayayı tefsirlerinden buradakinin hakikaten haya olduğunu anlayarak işkâle şöyle cevap veriyor: haya kelimesinin başındaki edat (lâmi ta-rif) umum edatı olarak kabul edilirse bu hadîs âmm-ı mahsustur. Edatın umum için geldiği kabul edilmezse hadîs bir kazıyye-i mühmeledir. Kazıyye-i mühmele eüz-iyye kuvvetindedir. İki kazıyye-i cüz-iyye arasında ise tenakuz yoktur. Çünkü ma-nalan şöyle olur: Bazı haya hayırdan başka bir şey getirmez; bazı hayada hayır yoktur. mesele müteâkib hadîsin şerhinde biraz daha izah edilecekt r.