412-) Bize Velid b. Şücâ- ile Hârûn b. Abdillâh ve Haccâc b. eş-Şâir rivâyet ettiler. Dediler ki: Bize Haccâc —ki İbn Muhammed-dir— İbn Cüreyc-den rivâyet etti. ki): Bana Ebûfz-Zübeyr haber verdi ki kendisi Câbir b. Abdillâhi şöyle derken işitmiş: Ben (aleyhisselâm) (aleyhisselâm)-i: bir taife hakka müzahir olarak (tâ) kıyâmete kadar çarpışmakta devam edecektir. Sonra Meryem-in oğlu İsâ (sallallahü aleyhi ve sellem) inecek; ve müslümanların emîri ona: Gel bize namaz kıldır diyecek o da: Hayır Allah-ın bu ümmete bir ikramı olmak üzere sizler birbirinize emirsiniz diyecek.» buyururken işittim. hadisi Buhârî «Kitâbu’l-Buyû-» ile «Kitâbu-l-Enbiyâ-» da Tirmizî de «Kitâbu-l-Fiten» de tahric etmiştir. büyük alâmetlerinden biri olmak üzere âhir zamanda Hazret-i İsâ (aleyhisselâm)-ın gökten yere ineceğini bildiren hadisler tevatür derecesindedirler. Hazret-i . İsâ (aleyhisselâm)-ın göğe çekildiği nass-ı Kur-ânla sabittir. Binaenaleyh bu husus ittifâki ise de vefatı meselesi ihtilaflıdır. Sarihlerinden İbn Hacer El-Askalânî «Fethu’l-Bârî» namındaki eserinde bu hususda şunları söylemektedir: «Îsâ Aleyhisselâm’ın göğe çekilmezden önce vefat edip etmediği hususunda ihtilâf olunmuştur. Burada asıl olan Teâlâ Hazretlerinin: ben seni öldüreceğim ve yanıma kaldıracağım." Âli îmrân sûresi âyet: 55. âyet-i kerimesidir. Bazıları âyetin zahiri mânası murâd olduğunu söylemişlerdir. Bu takdirde yeryüzüne indiği zaman kendisine mukadder olan müddet geçince tekrar ölecek demektir. takımları: «Âyet-i kerîme; «Ben seni yerden tamamen alacağım.» manâsınadır» demişlerdir. Bu tefsire göre ölmemiş olup âhir zamanda ölecektir. çekildiği zaman kaç yaşında olduğu da ihtilaflıdır. Bazılarına göre otuz üç yaşında idi. «120 yaşında idi» diyenler de vardır... âyetten Hazret-i İsâ Aleyhisselâm’ın öldükten sonra göğe çekildiği mânasını çıkaranlara kitâb ve sünnetten deliller göstererek i-tirâz edilmiş; ve şöyle denilmiştir: «Îsâ Aleyhisselâm-ın hâlen sağ olduğuna âhir zamanda mutlaka yeryüzüne inerek bizim peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem)’in şeriatile hükmedeceğine ve Allah yolunda mücahedede bulunacağına inanmak şer-an farzdır. Nitekim Nebî-i sâdık (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimizden bu bâbda vârid olan hadisler tevatür derecesini bulmuştur. Böyle inanmanın farz olması Allahü teâlâ hazretleri Kur-ân-ı Kerîm-de: onu yakınen öldürmediler bilâkis Allah onu kendi nezdine kaldırdı." Nisa sûresi âyet: 158. buyurduğu içindir. Hazret-i Îsâ Aleyhisselâm’ın âhir zamanda yeryüzüne ineceğini bildiren mütevâtir hadislere muaraza eden ve onun öldüğünü gösteren tek bir hadis yoktur. Kur-ân-ı Kerîm onun öldürülmeden göğe çekildiğini haber verirken ve Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) kıyâmete yakın yeryüzüne indirileceğini bildirirken onun ölmeyip hâlâ sağ bulunduğuna inanmak elbette her müslümana farz olur. Bunda şüphe eden bilicma- kâfirdir... (aleyhisselâm)’in inişini bildiren hadislere göre Hazret-i . Îsâ bir sabah namazı zamanı Şam-a inecektir. Üzerinde açık sarı elbise bulunacak ve kendisini bir bulut getirecektir. Bulutun üzerinde Hazret-i . Îsâ (aleyhisselâm) iki melek arasında ve onların omuzlarından tutunmuş vaziyette bulunacaktır. Onun indiğini duyunca hemen Yahûdilerle hıristiyan-lar peyder pey istikbâle koşarak: «Biz senin ümmetindeniz.» diyeceklersede Hazret-i . Îsâ: «Yalan söylüyorsunuz!» diyerek kendilerini paylayacak ve ashabının ancak muhacirler olduğunu söyleyerek onların halîfesini arayacak onu namaz kıldırırken görünie geri çekilerek: «Sen namazını kıldır. Allah senden razı olmuştur. Ben emir değil ancak vezir olarak gönderildim.» diyecek namazı her zamanki İmâm kıldıracaktır. Bir rivâyete göre Hazret-i . Îsâ bundan sonra imâm olacaktır. rivâyete göre Îsâ (aleyhisselâm)-ın ineceği sıralarda son derece kıtlık ve açlık zuhur edecektir. (aleyhisselâm) yeryüzünde bir rivâyete göre yedi sene diğer rivâyete göre kırk yıl kalacaktır. Hatta Ebû Nuaym-ın İbn Abbâs (radıyallahü anh)-dan rivâyetine göre Hazret-i Îsâ indikten sonra evlenecek ve on dokuz sene yaşayacaktır. Rivâyetlerin bazısına göre evleneceği kadın Şuayb (aleyhisselâm) kavminden olacak ve çocuğu doğacaktır. Hazret-i Îsâ (aleyhisselâm) bu müddet zarfında hükümdar emir veya polis gibi bir hükümet adamı olmayacaktır. Bir rivâyete göre Hazret-i Îsâ (aleyhisselâm) kendisinin ilâh olmadığını göstermek için evlenecek ve Ezd kabilesinden bir kadın alacaktır. yirmi dört yıl kırk beş yıl kalacağını bildiren rivâyetler de vardır. O sıralarda ilim kalkmış olacağı için Îsâ (aleyhisselâm) indikten sonra müftü veya hâkim bulunmayacak o şeriat-ı Muhammediyyeyi Allah-ın emrile semâda iken öğrenecektir. Mü-minler bir araya toplanıp kendisini hâkem seçeceklerdir. Çünkü bu işi yapacak başka kimse kalmamış olacaktır. Hakem: Hâkim demektir yeryüzünde kaldığı müddet zarfında son derece adaletle hükümler verecektir. «Hazret-i Îsâ (aleyhisselâm) indiği zaman teklif kalkacaktır. Zira kalkmasa o zaman halkına peygamber olması emir ve nehyet-mesi icâbederdi.» şeklinde mütâleada bulunmuşsa da bu görüş reddedilmiştir. Çünkü Îsâ (aleyhisselâm) yeni bir şeriatla inmeyecek ki peygamber olarak gelsin. O bizim Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem)-in şeriatile amel edecektir. kıracak domuzu öldürecek ve cizyeyi kaldıracaktır...» cümlesi hakkında «Haçı kırmakdan maksad; hıristi yanlığı ihtâl ederek İslâm şeriatile hüküm vermektir.» diyor. «Et-Tavdilh» nâm eserde: haçın kırılması ona tapanları öldürdükten sonra olacaktır; denilmiştir. diyor ki: «Burada bana feyz-i ilâhîden bir mâna münkeşif oldu ki şudur: Haçı kırmaktan murâd hıristiyanların yalanını meydana-çıkarmaktır. Çünkü onlar Yahûdilerin Hazret-i Îsâ (aleyhisselâm)-ı çarmıha gerdiklerini iddia etmişlerdi. İşte Allahü teâlâ Kitab-ı kerîminde: ne öldürdüler ne de astılar; lâkin (onların gözünde) benzettirildi.» onların bu yalan ve iftiralarını haber vermiştir. Hadise şöyle olmuştur: Yahûdiler Hazret-i . Îsâ-yi çarmıha germek için yere ağaç diktikleri vakit Allahü teâlâ Hazret-i . Îsâ-yi onlara gösteren Yehûza-yı Îsâ (aleyhisselâm) kıyafetine tebdil etti. Yahûdiler Îsâ (aleyhisselâm) zannile onu öldürdüler. Allah Îsâ (aleyhisselâm)-ı göğe çıkardı. hâdiseden sonra Yahûdiler Hazret-i Îsâ-nın ashabına musallat olarak onları asıp kesmeye ve hapsetmeye başladılar. Nihayet bunu Roma İmparatoru duymuş. Kendisinin peygamber olduğunu söyleyen ve ölüleri dirilten körlerin gözlerini açan baras denilen alaca hastalığım tedâvî eden bir zâtı Yahûdilerin Öldürdüğünü ona söylemişler. İmparator asılanın cesedini kaldırtmış. Sehpâ ağacını da getirterek ona ta-zimde bulunmuş. Ondan haçlar yapmışlar Hıristiyanlıkda salîb denilen haç o zamandan kaldığı gibi. Romalılar arasına hıristiyanlik da o zaman girmiştir. Îsâ (aleyhisselâm)-ın haçı kırması kendisinin öldürüldüğünü iddia edenlerin yalan söylediklerine dinlerinin bâtıl İslâmiyetin hak olduğuna kendisinin müslümanlığı meydana çıkarmak ve sair dinlere- mensûb olanları öldürmek haçı kırmak ve domuzu tepelemek gibi icra-atla o dinleri ibtâl etmek için indiğine işarettir.» «Domuzun öldürülmesinin mânası: onu edinmenin ve yemenin haram öldürülmesinin helâl kılınmasıdır.» diyor. Taberânî-nin rivâyetinde domuzla birlikde maymunları da öldüreceği zikredilmiştir. Cizye Küf fardan alınan vergidir. Hazret-i . Îsâ (aleyhisselâm) bunu da ve bir rivâyette harbi de kaldıracaktır. Bunun mânası: din bir olacak demektir. Çünkü Îsâ (aleyhisselâm) müslümanlıktan başka din kabul etmeyecektir. Battal diyor ki: «Bizim Hazret-i İsâ inmezden önce cizyeyi kabul etmemiz mala ihtiyacımız olduğundandır. Îsâ (aleyhisselâm) indikten sonra ise buna ihtiyaç kalmayacaktır. Çünkü mal çoğalacak hattâ onu kimse kabul etmez olacaktır.» Malı kimsenin kabul etmemesinin sebebi; onun çok olmasıdır. Hazret-i Îsâ (aleyhisselâm)’in adaleti yüzünden bereket o kadar çoğalacak ki âdeta mal kapıdan taşacak fakat insanlar kıyâmetin pek yakın olduğunu bildikleri için mâla mülke rağbet gösteren olmayacaktır. Bir tek secdenin dünya ve ma-fihâ-dan daha hayırlı telâkki edilmesi bundandır. Gerçi bir secde daima dünyadan ve dünya varlıklarından hayırlı ise de burada maksad o zaman mal ile ibâdet edilemeyeceğini anlatmaktır. Hüreyre (radıyallahü anh)-m: «İsterseniz şu âyeti okuyun!» diyerek hadisde zikri geçen âyeti okuması İbn Cevzî-ye göre bu secde meselesile alâkalıdır. O bununla insanların iyileştiklerine imanlarının arttığına hayır hasenata ehemmiyet verdiklerine bundan dolayı da bir rekât namazı bütün dünyaya tercih ettiklerine İşarette bulunmuştur. Âyet-i kerîmedeki «Ölümünden evvel» terkibindeki zamirle «ona iman» ifâdesindeki zamirin kime aid olduğu ihtilaflıdır. Birinci terkib-deki zamir ekser-i müfessirine göre Ehl-i kitaba râci-dir. Delilleri: İbn Abbâs (radıyallahü anh)’dan rivâyet olunan şu hadistir: bir Yahûdi ve nasrâni Îsâ-ya İman etmeden ölmez... Lâkin Ölüm anındaki imanın faydası yoktur.» zamirin Îsâ (aleyhisselâm)-a râcî- olduğuna kaildirler. Bu takdirde mâna şöyle olur: Kitab-dan hiç biri yoktur ki Îsâ-nın ölümünden evvel ona İman etmesin.» Yani birinci takdire göre: «ölümünden» tâ-birinden murâd: Ehl-i kitabın ölümü ikinciye göre ise Hazret-i Îsâ-nın ölümüdür. «ona imân» dan murâd ekseriyete göre Hazret-i Îsâ-ya imândır. Bazıları «Allah-a imândır.» diğerleri: «Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)’e imandır.» diyerek zanıîri kimi Allaha kimi Peygamber-e irca etmişlerdir. bazı rivâyetlerinde: sizden olduğu halde Meryem-in oğlu aranıza indiği vakit acaba sizin haliniz nice olur!» denilmiş; diğer bazılarında bunun yerine: « Meryem-in oğlu aranıza inip size İmâm olduğu zaman!... buyurulmuş-tur. Bundan Hazret-i Îsâ-nın bazan namazda İmâm bazan da cemâat olacağı anlaşılır. Nitekim buna kail olanlar vardır. sizden olduğu halde...» ifâdesini Kirmanı « Îsâ (aleyhisselâm) sizin aranızda İncil-le değil Kur-ân-la hükmedecektir» şeklinde tefsir etmiş Tîbî dahi: «Bunun mânası: sizin dinînizde olarak size İmâm olur demektir.» mütâleasın-da bulunmuşsa da Hazret-i . Îsâ-nın İmâm olma teklifini kabul etmeyeceğini tasrih eden rivâyet karşısında bu tefsir makbul olmamıştır. (sallallahü aleyhi ve sellem)-in: hâliniz nice olur!» buyurması o zamanki refâh-ı hâle teaccübdür. (aleyhisselâm)’ın yeryüzüne indirilmesinin hikmeti Bâbında Aynî şunları kaydetmektedir: «Bu hususta birkaç vecih vardır: