503-) Bize Muhammed b. Tarif b. Halifete’l Becelî rivâyet eti. ki): Bize Muhammed b. Fudayl rivâyet etti. ki): Bize Ebû Malik El-Eşca-i Ebû Hâzim-den o da Ebû Hureyre-den naklen rivâyet etti. Bir de Ebû Malik Rib-iden o da Huzeyfe-den naklen rivâyet etti. Ebû Hüreyre İle Huzeyfe şöyle dediler: Resulullâh (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurdularki: Tebareke ve Teâlâ (kıyâmet gününde) insanları bir yere toplayacak. Mü-minler kendilerine cennet yaklaştınlıncaya kadar ayakta duracaklar. (O zaman) Âdem-e gelerek: babamız! Bizim için cennefin açılmasını İste!» diyecekler. O da: «Sizi cennetten ancak babanız Âdem-in hafîesi çıkarmadı mı? Ben bu işin ehli değilim. Siz oğlum İbrahim Halilullah-a gidin» diyecek. İbrahim dahi: bu İşin ehli değilim. Ben ancak geriden geriye Halil idim. Siz Allah-ın kendisi ile söyleştiği Mûsa (aleyhisselâm)-a gidin» diyecek. Bunun üzerine Mûsa (sallallahü aleyhi ve sellem)-e gelecekler. O da: «Ben bu İşin ehli değilim. Siz kelimetullah ve ruhullah olan İsa-ya gidin» diyecek. İsa (sallallahü aleyhi ve sellem) de: «Ben bu işin ehli değilim» diyecek. Nihayet Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)’e gelecekler. O hemen ayağa kalkacak ve kendisine şefaat için izin verilecek emanetle rahim gönderilerek sıratın sağ ve sol taraflarına duracaklar. Sonra sîzin ilk kafileniz şimşek gibi sırattan geçecek.» «Annem babam sana feda olsun! Şimşek gibi geçmek ne demektir?.) diye sordum. Resulullâh (sallallahü aleyhi ve sellem): hiç görmediniz mi? Göz kırpacak kadar bir zamanda nasıl geçip dönüyor. Sonrakiler rüzgârın geçişi gibi. Daha sonrakiler kuşların geçişi gibi ve insanların koşması gibi geçecekler. Onları böyle koşturan amelleri olacaktır. Peygamberiniz de sırat üzerinde durmuş: Selâmet ver selâmet! diyecek. Nihayet kulların amelleri âcîz kalacak hatta öyle kimse gelecek ki ancak sürünerek yürüyebilecek. Sıratın iki tarafında asılı çengeller olacak. Bunlar emrolunduklarını yakalamakla memurdurlar. Bakarsın bazı İnsanlar tırmalanmış kurtulmuş. Bazıları da cehenneme atılmış olacak buyurdular. Hüreyre-nin nefsi yedi kudretinde olan Allah-a yemin ederimki cehennemin dibi yetmiş yıllık yol kadar derindir. gününde cennetin mü-minlere yaklaştırılacağı Kur-ân-ı Kerimde takva sahiplerine yaklaştırılacak" âyet-i kerimesi ile beyân buyurulmuştur. İbrahim (aleyhisselâm)’in: ancak geriden geriye Halil idim» sözü tevazu- yoluyla söylenecektir. Bundan murad benim derecem bu kadar yüksek değildir demektir. diyorki: hatırıma güzel bir manâ tecelli etti. Bu manâ şudur Hazret-i Ibrahim-in bu sözünden murad: Bana verilen keramet ve ihsanlar Cebrail (sallallahü aleyhi ve sellem)’in aracılığı ile olmuştur. Siz Mûsa-ya gidin. Çünkü onun kelâmullahı işitmesi vasıtasızdır demektir.» şahilerinden Ebû Abdi İlâh Muhammet b. İsmail şöyle diyor: iki defa verae verae yani geriden geriye denilmesi peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem)-in kelâmullahı vasıtasız işittiğine ve Allah-ı gördüğüne işarettir. İbrahim (aleyhisselâm) mezkûr sözü ile: derece itibari ile Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)’den sonra gelen Mûsa-dan da sonrayım» demek istiyecektir. ile sıla-i rahimin sırat köprüsüne gönderilmeleri ehemmiyet ve mevkileri pek büyük olduğundandır. Bunlar Allah’ın dilediği şekil ve surete girerek müşahhas bir halde sıratın iki tarafına dikileceklerdir. Abdullah Muhammed b. İsmail-in beyanına göre burada cümlede hazif vardır. Manâ şudur. Sıle-i rahim ile emanet sırattan geçenlerden haklarını istemek için sıratın iki tarafına dikilirler.