827-) - Bize bu hadisi Ebû Küreyb-de rivâyet etti. ki): Bize Ebû Üsâme Velid b. Kesır-den rivâyet etti. ki): Bize Muhammed b. Amr b. Atâ rivâyet etti. Ben İbn Abbâs-la beraberdim...» diyerek hadîsi İbn Halhale hadisinin mânâsı île rivâyet etti.» Bu hadiste «İbn Abbâs Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in bunu yaptığına şahit olmuş» cümlesîde vardır. Birde «Namaz kıldı» demiş. Fakat «Cemaata kıldırdı» kaydını söylememiştir. hadîsi Buhârî «Abdest» bahsinde muhtelif râvîlerden muhtelif lâfızlarla rivâyet ettiği gibi diğer (Kütüb-ü Sitte) sahipleri dahi rivâyet etmişlerdir. Hadîsin bir rivâyetinde Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in bir koyunun kürek etinden yediği diğer rivâyetinde kendisine koyunun içi yani böbrekleri ile ciğerlerinin kızartıldığı başka rivâyetinde süt içip ağzını çalkaladığı daha başka bir rivâyetinde kendisine hediye olarak getirilen et ve ekmekten üç lokma yediği fakat bütün rivâyetlerde bundan dolayı abdest tazelemeye lüzum görmiyerek namaz kıldığı bildirilmektedir. Buhârî-nin bu bâbda rivâyet ettiği bir hadiste. Ebû Bekr Ömer ve Osman (radıyallahü Anhûm) Hazeratının da et yedikleri fakat abdest almadıkları bildiriliyor. Aynı hadisî birçok İmâmlar tahric etmiştir. Hattâ Tahavî onu on tarikden rivâyet eder. Tahavî Ashâb-ı Kiram-dan birçoklarının et vesaire yedikten sonra abdest almadıklarını da kaydeder. Buhârî-nin Ashab hadîsini rivâyet etmekten muradı ateşde pişen şeyleri yemekle abdest bozulmayacağına icma-i sükuti vâki olduğunu anlatmaktır. Sükûtî: Bir asırda yetişen müctehidlerin bir mesele hakkında bir kısmının hükmü beyân etmesi diğerlerinin de o meseleyi duydukları halde birşey söylemeyip susmalarıdır. ateşte pişen herhangi bir yemeğin bâ husus etin abdesti bozduğuna ve bozmadığına dâir rivâyetler vardır. Bu sebeple ulemâ iki kısma ayrılmışlardır. Bir kısmına göre ateşte pişen herhangi bir şeyi yemek Abdesti bozar. Hasan-ı Basrî Zührî Ebû Kılâbe Ebû Miclez ve Halife Ömer b. Abdi Haziz hazerâtı buna kail olanlardandır. Ashâb-ı Kiram-dan Zeyd b. Sabit Ebû Talha Ebû Mûse-l -Eş-ari Ebû Hüreyre Enes b. Malik Ümmü-l-Mü-minin Âişe ve Ümmü Habîbe ile Ebû Eyyüb el-Ensarî (radıyallahü Anhûm) hazeratinın mezhebleri de budur. Delilleri Müslimin bu babta rivâyet ettiği hadislerle Nesâî (215 - 303) Taberanî (260-360) ve Tahâvî (238 - 321)-nin rivâyet ettikleri Zeydü-bnü Sabit (radıyallahü anh) hadisi; yine Tahâvî ile Tabâranî-nin rivâyet ettikleri Ebû Talha hadisi Tirmizî (209-279) ile İmâm Ahmed b. Hanbel-in (164-241) rivâyet ettikleri Ebû Hüreyre hadisi ve Tahavî-nin rivâyet ettiği Sehl b. Hanzale hadisidir. Mezkûr hadisler ateşte pişen şeylerin abdestin bozacağına delâlet ederler. ve Halefin cumhûruna göre ateşte pişen herhangi bir yemeği yemekle Abdest bozulmaz. Nitekim Ashâb-ı Kiram-dan Ebû Bekri Sıddik Ömer b. Hâttab Osman b. Affân Ali b. Ebi Tâlib Abdullah b. Mesud Abdullah b. Abbâs Abdullah b. Ömer Ebud-Derdâ Cabir b. Semura Ubey b. Ka-b Amir b. Rabia ve Ebü Ümâme (radıyallahü anhûm) hazerâtı ile diğer birçoklarının mezhebleri bu olduğu gibi Cumhûr-u tabiin ve Mezheb İmâmlarından Ebû Hanife Malik Şafiî ve Ahmed b. Hanbel de buna kaildirler. Aynı kavil hadis İmâmlarından İshâk b. Rahuye Yâhyâ b. Yâhyâ ve Ebû Sevr gibi zevattan da rivâyet olunmuştur. Bu zevatın delilleri de Bâbımızın neshe delâlet eden hadisleri ile İbn Abbâs-dan Amr b. Ümeyye-den ve daha başkalarından rivâyet edilen birçok hadislerdir. Bu hadisler ateşte pişen birşeyi yemekle abdestin bozulacağını bildiren hadisleri neshetmişlerdir. Bâ husus Câbir (radıyallahü anh)-dan rivâyet edilen bir hadis bu bâbda söylenecek söz bırakmamıştır. Zira Hazret-i Câbir «Bu iki şıktan Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in son olarak yaptığı ateşte pişen bir şeyden dolayı abdest almadı» demiştir. Bu hadis abdest îcab eden hadislerin nesh edildiğini sarahaten göstermektedir. Hadisi Tahavi Ebû Dâvud Nesai ve İbn Hibban rivâyet etmişlerdir. nesh ancak tarihle bilinir. Müslim-in rivâyetlerinde tarih zikredilmemiştir. Lâkin «El-Muvâtta» da hâdisenin Huneyn gazasında geçtiği tasrih edilmiştir. Bu gaza ateşte pişmiş yemeğin abdesti bozacağını bildiren hadislerin söylenmesinden çok sonradır Câbir hadisi de son olarak Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)-in pişmiş yemekten sonra abdest almadığını bildirir bu bâbda İbn Abbâs ile Ebû Hüreyre münazara yapmışlar İbn Abbâs: pişen şeyden abdest lâzım gelirse kaynak su ile abdest almak da caiz olmamak icab eder» demiş. Ebû Hüreyre: (sallallahü aleyhi ve sellem)’den bir hadis rivâyet olunurken ona misâl getirme» mukabelesinde bulunmuştur. bir delilleri de abdest icab ettiğini gösteren delillerden muradın Şer-î değil lügavî abdest alması ihtimalidir. Yani et ve süt gibi yağlı şeyler yiyenin elini ağzını yıkaması emrolunmuştur. Lügaten buna da abdest denilebilir. rivâyette «İbn Abbâs Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)-in bunu yaptığına şahit olmuş» denilmesi Hazret-i İbn Abbâs‘ın ilk rivâyetinden doğacak bir şüpheyi gidermek içindir. Şüphe şudur; bundan önceki rivâyetin senedinde sıra İbn Abbâs (radıyallahu anhüma) gelince «İbn Abbâs-da Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen rivâyet etmiş» denilmiştir. Bundan İbn Abbâs (radıyallahu anhüma)-nın hadiseyi gözüyle gördüğü yüzde yüz anlaşılmamakta görmüş olması ihtimali muhtemel olduğu gibi görmeyip başkasından işitmiş olması ihtimali de çıkartabilmektedir. Başkasından işittiği takdirde ise; hadis mürsel olur. Gerçi; Cumhûrun kavline göre onunla yine istidlal edilebilirse de Ebû İshâk el-Esferai-nin kavline göre böyle bir hadisten hüccet olamaz. İşte İmâm Müslim bu ciheti nazar-ı dikkate alarak ikinci rivâyette İbn Abbâs hazretlerinin vak-ayı bizzat müşahade ettiğini bildiren rivâyeti göstermekle bu bâbdaki şüpheyi gidermiş ve hadise hiçbir diyecek olmadığını anlatmak istemiştir.