1383-) Bize Ebû Bekir b. Ebî Şey be ile İbn Nümeyr rivâyet ettiler. Dediler ki: Bize İbn Fudayl rivâyet etti. H. Ebû Kâmil de rivâyet etti. ki): Bize Abdülvâhid (yani İbn Ziyâd) rivâyet etti. Bunların ikisi de Umâretü-bnü Ka-kaa-dan bu isnâdla Cerîr hadîsi tarzında rivâyetde bulunmuşlardır. . hadîsi Buhârî «Ezan» bahsinde; Ebû Dâvûd Ne-sâî ve İbn Mâce «Namaz» bahsinde; ayrıca Nesâî «Kitabû-t - Tahâre» de muhtelif râvîlerden tahrîc etmişlerdir. Bu bâbda Bez-zar iyi bir sened ile şu hadîsi rivâyet etmişdir: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): namaz kıldığı vakit: Allah-ım benim ile günahlarımın arasını mağriple maşrık arası kadar ırak eyle! Yâ Rabb! Ben kıyâmet gününde benden yüz çevirmenden sana sığınırım! Allah-ım beni günahlarımdan beyaz elbisenin kirden paklandığı gibi temiz pâk eyle! Allah-ım beni müstü-man olarak yaşat; müslüman olarak öldür! desin.» buyurdular. (sallallahü aleyhi ve sellem)’in namaza niyetlendikden sonraki sükûtundan murâd: Sesle okumamasıdır. Yoksa hiç okumamak değildir. Hazret-i Ebû Hüreyf e-nin sükûtu esnasında ne okuduğunu sorması da buna delâlet eder. Hatıyyenin cem-idir. Hatıyye: günah demekdir. zikri geçen günahlardan murâd: Geçmiş veya; gelecek günahlar olabilir. Bundan murâd geçmiş günahlar olduğuna göre mânâ: «Benim geçmiş günahlarımı aff-u mağfiret et.» demek olur. Bazıları:: «Beni günahlarımdan ırak eyle!» sözünün mânâsı: İşlenen günahlarının affı ile gelecekde günah işlemekden korumasıdır. Cümlede mecaz vardır. Çünkü hakîkî uzaklaşma ancak zaman ve mekanda tasavvur olunabilir.» demişlerdir. ileride işlenecek olanlar murâd edildiğine göre mânâ: «Bana ileride günâh işlemek mukadderse beni o günahdan ırak eyle!» demek olur. iki yerde teşbih yapılmışdır. Bunların birincisi günahlardan uzaklaştırmayı mağrible maşrik arasındaki uzaklığa benzetmek sureti ile yapılmışdır. şebeh: Şark ile garbın bir araya gelmesinin imkânsızlığıdır. Kişinin günahlarına yaklaşması şarkla garbın biribirine yaklaşmasına benzetilmişdir. teşbih: Günahlardan temizlenmek beyaz elbisenin kirden temizlenmesine benzetilmek suretiyle yapılmışdır. Bu temizlenmenin beyaz elbiseye benzetilmesi beyaz rengin kir götürmemesindendir. diyor ki: «En iyi temizlik ancak sıcak su ile olduğu hâlde karla suyla ve dolu ile temizlemesini istemek temizlikde mübâlega ifâde etmek içindir.» (319-388): «Bu misâllerle zikredilen şey-lerin kendileri kasd edilmemişdir. Bunlarla ancak günahlardan temizlik hususunda te-kîd ve mübâlega murâd edilmişdir. Karla dolu insan eli değmemiş ve kullanılmamış iki sudur. Binaenaleyh murâd ettiği elbise temizliği mânâsını beyân hususunda bunları misâl almak son derece te-kîdli olur.» diyor. (-743) ; «Şöyle de denilebilir: Suyu zikretdikden sonra ayrıca karla doluyu da anmak aff-u mağfiretden sonra rahmetin şumûlü-nü dilemek içindir...» diyor. ise: «En iyisi şöyle demekdir: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) günahları cehennem ateşi yerine tutmuşdur. Çünkü günahlar Teâlâ Hazretlerinin vadi mûcebince cehenneme girmeyi icâb eder. Binaenaleyh onların hararetini söndürmeyi te-kîd kabilinden su ile ifâde etmiş; sonra ondan daha soğuk olan kara daha sonra ondan da soğuk olan doluya geçmek sureti ile mübâlega göstermişdir. Çünkü en soğuk olan su en ziyâde donuk olandır.» demektedir. (sallallahü aleyhi ve sellem)-in bu üç duası üç zamana nazaran yapılmış da olabilir. Şu hâlde; günahlardan uzaklaştırmak istikbâle; temiz pâk etmek hâle; yıkamak da mâzîye âid olur.