1761-) Bize İbnİ Nümeyr rivâyet etti. ki): Bize babam rivâyet etti. ki): Bize Hanzale Kâsım b. Muhammed-den rivâyet etti. ki: Ben Âişe-yi: (sallallahü aleyhi ve sellem)’in gece namazı on rek’ât idi. Bir secde ile de vitr yapar ve sabahın iki rek-ât sünnetini kılardı. Bu sûretle (kıldığı namazlar) onüç rek-ât olurdu.» derken işittim. hadîsi Buhârî «Kitâbü-t - Teheccüd» ile «Kitâbii-s-Savm» da; Ebû Dâvûd Tirmizî ve Nesâî «Kitâbu-s-Salât» da muhtelif râvîlerden tahrîc etmişlerdir. Bu bâbda Hazret-i Âişe-den mâada Enes Câbir b. Abdillâh Haccâc b. Amr Huzeyfe Zeyd b. Hâlid Safvân b. Muattal Abdullah b. Abbâs Abdullah b. Ömer Alîyyü-bnü Ebî Tâlib Fadl b. Abbâs Muâviyetü-bnü Hakem Ebû Eyyûb Habbâb ve Ümmü Seleme (radıyallahü anhûm) hazerâtı ile ismi söylenmeyen bir sahabeden hadîsler rivâyet olunmuşdur. Bunları Buhârî şârihi Aynî şöyle siralamışdır: hadîsini Taberânî «El-Evsat» nâm eserinde Haris b. Nu-mân-dan rivâyet etmişdir. Nu-mân: «Ben Enes b. Mâlik-i şöyle derken işittim demiş: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) geceyi rükû- ve sücûdları ki metleri kadar uzun olan sekiz rek-ât namaz ile ihya ederdi. Her iki rek-âfın arasında selâm verirdi.» Yalnız hadîsin râvîlerinden Cünâde-yi Ebû Hatim itham etmişdir. hadîsini İmâm Ahmed Bezzâr ve Ebû Ya--lâ Şurahbîl b. Sa-d-dan rivâyet etmişlerdir. Şurahbîl Hazret-i Câbir-den dinlemiş Câbir (radıyallahü anh) Hudeybiye seferine âid olan hadîsinde: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) yatsıyı müteakip onüç rek-ât namaz kıldı demiş. Râvî Şurahbîl-i İbn Hibbân mevsuk kabul etmişse de birçokları onun zayıf olduğunu söylemişlerdir. b. Amr hadîsini Taberânî «El-Kebîr» ve «El-Evsat» nâm eserlerinde Kesir b. Abbâs-dan rivâyet etmişdir. Mezkûr hadîsde Hazret-i Haccâc: «Sizden biriniz geceleyin kalkarak sabaha kadar namaz kılmakla teheccûd yaptım mı sanıyor? Teheccüd ancak biraz uyudukdan sonra namaz kılmak sonra yine bir az uyuduk sonra namaz kılmak sonra yine biraz uyuduktan sonra namaz kılmakla olur. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in namazı bu idi.» demişdir hadîsini Muhammed b. Nasr «Kiyâmü-l-Leyl» adlı eserinde Hazret-i Huzeyfe-nin amcası oğlundan rivâyet etmişdir. Bu hadîsde Huzeyfe (radıyallahü anh): Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yanıbaşına durdum. Yedi rek-ât namazda yedi tane uzun sûre okudu ilâh...» demişdir. b. Hâlid hadîsini Müslim Ebû Dâvûd Nesâî Tirmizî ve İbn Mâce Abdullah b. Kays b. Mahrame-den rivâyet etmişlerdir. Mezkûr hadîsde Hazret-i Zeyd vb. Hâlid: «Ben elbette Resûlülah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in nasıl namaz kıldığını göstereceğim.» diyerek hafif iki rek-ât namaz kılmış; sonra uzun amma çok uzun iki rek-ât namaz kılmış; sonra iki rek-ât daha kılmış. Bunlar önceki iki rek-âtdan daha kısa imişler. Sonra iki rek-ât daha kılmış. Bunlar da kendilerinden Öncekilerden daha kısa imişler. Sonra iki rek-ât kılmış; bunlar da kendilerinden öncekilerden daha kısa imişler. Sonra iki rek-ât daha kılmış; bunlar da kendilerinden öncekilerden daha kısa imişler. Sonra vitr-i yapmış. Böylelikle kıldığı namazlar onüç rek-ât olmuşlar. b. Muattal hadîsini İmâm Ahmed b. Hanbel «Ziyâdât» ında Taberânî «El-Kebîr» inde Ebû Bekr b. Abdirrahmân tarîki ile Hazret-i Safvân-dan rivâyet etmişlerdir. Bu hadîsin sonunda Hazret-i Safvân: (sallallahü aleyhi ve sellem) onbir rek-âî namaz kıldı.» demişdir. b. Abbâs hadîsini eimme-i sitte yani Buhârî Müslim Ebû Dâvûd Nesâî Tirmizî ve İbn Mâce rivâyet etmişlerdir. b. Ömer hadîsini Nesâî ile İbn Mâce Âmir-i Şa-bî-den rivâyet etmişlerdir. Bu hadîsde Hazret-i Amir: «İbn Abbâs ile Abdullah b. Ömer (radıyallahü anhûm)-e Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in gece namazını sordum onüç rek-ât olduğunu; sekizini gece kılardığını üç rek-âtda vitir yapar-dığını iki rek-ât da fecr doğdukdan sonra kılardığını söylediler.» demektedir. Ebî Tâlib hadîsini İmâm Ahmed «Ziyâdât» ında rivâyet etmişdir. Bu hadîsde Hazret-i Alî (radıyallahü anh): (sallallahü aleyhi ve sellem) geceleyin farz namazdan mânda ona İti rek-ât namaz kılardı.» demişdir. Hadîsin isnadı güzeldir. b. Abbâs hadîsini Ebû Dâvûd rivâyet etmişdir. Mezkûr hadîsde Hazret-i Fadl: gece ben. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)-in nasıl namaz kıldığını görmek için onun yanında kaldım. Derken kalkarak abdest aldı ve iki rek-ât namaz kıldı (Namazda) kıyamı rükû-u gibi rükû-u da sücûdu gibi idi. Sonra uyudu...» diyerek Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in gece namazını anlatmış ve hadîsin sonunda: minval üzere devam ede ede nihayet on rek-ât namaz kıldı. Sonra kalkarak bir rekât daha kıldı onunla da vitir yaptı.» demişdir. Hakem hadîsini Taberânî «El-Kebîr» inde rivâyet etmişdir. Bu hadîsde Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in geceleyin onbir rek-ât namaz kıldığı ve sağ tarafına uzandığı bildirilmişdir. Eyyûb hadîsini İmâm Ahmed ile Taberânî rivâyet etmişlerdir. Bu hadîsde Hazret-i Ebû Eyyüb şöyle demektedir: ki Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) geceleyin namaz kılmağa kalktığı vakit dört rek-ât kılar müteaâkiben konuşmaz ve hiç bir şey emretmezdi. Her iki rek-âtda selâm verirdi.» b. Erat hadîsini Nesâî Habbâb-ın oğlu Abdullah-dan rivâyet etmişdir. Hazret-i Habbâb Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ile birlikde Bedir gazasına iştirak eden gazilerdendir. Kendisi bir gece sabaha kadar Resûl-ü Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) gözetlemiş Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) fecr doğarken namazdan selâm verince Habbâb (radıyallahü anh) ; yanına sokularak: Resûlallah! Annem babam sana feda olsun! Vallahi bu gece Öyle namaz kıldın ki seni böyle namaz kılarken görmüş değilim.» demiş; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) kendisine: Çünkü bu namaz rağbet ve korku namazıdır.» buyurmuşlar. Seleme hadîsini Ebû Dâvûd ile Tirmizî ve Nesâî Ya-lâ b. Mâlik-den rivâyet etmişlerdir. Bu hadîsde Ya’lâ-nın Ümmü Seleme (radıyallahü anha) ya Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in namazda neler okuduğunu sorduğu Hazret-i Ümmü Seleme-nin: Onun namazından size ne? Kalkar namaz kılar namazı kadar da uyur; sonra yine uyuduğu kadar namaz kılar; sonra namazı kadar uyur; sabaha kadar bu minval üzere devam ederdi.» cevâbını verdiği bildirilmektedir. bildirilmiyen sahabenin hadîsini Nesâî rivâyet etmişdir. Seleme Hazret-i Âişe-ye Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in ramazandaki namazını sormakla ramazan gecelerinde kıldığı namazını kasdetmişdir. Hazret-i Âişe-nin ona cevaben: «Artık onların uzunluğunu ve güzelliğini sorma!..» demesi o rek-âtların son derece güzel ve uzun olup târifden müstağni bulunduklarını anlatmak içindir.