1880-) Bize Abdullah b. Berrâd El-Eş-arî ile Ebû Küreyb rivâyet ettiler. Dediler ki: Bize Ebû Üsâme Büreyd-den o da Ebû Bürde-den o da Ebû Mûsa-dan o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen rivâyet etti: Kur-ân-ı muhafazaya dikkat edin! Muhammedin nefsi yed-i kudretinde olan Allah-a yemin olsun ki Kur-ân-ın (hafızalardan) kaçması bağlı develerin boşanıp kaçmasından çok daha şiddetlidir.» buyurmuşlar. lâfızı İbn Berrâd-indir. hadîsleri Buhârî «Kitâbü Fedâili-l-Kur-ân» da; Tirmizî «Kırâât» da; Nesâî «Kitâbu-s-Salât» da muhtelif râvîlerden tahrîc etmişlerdir. Ne çirkin oldu mânâsına zemm fiilidir. diyor ki: «Bi-se ni-me-nin kardeşidir. Bunların birincisi zemm ikincisi medih ifade eder. Her ikisi de gayr-i mutesarrıf fiillerdendir. Ya ism-i zahir yahut zamîr olmak üzere fail ref ederler. Ancak fail ism-i zahir olursa umûm bildiren fiillerde mutlakaa cins bildiren elif lamla yahut elif lâm’ın bulunduğu kelimeye muzâf olarak kullanılması şartdır. Tâ ki bu suretle mevsûfa şâmil olsun. Mevsûf un alettâym zikredilmesi lâzımdır. «Zeyd ne iyi adamdır!» mânâsına gelen cümlesinde olduğu gibi bazen tefsir «mâ» kelimesi ile olur. Nitekim buradaki hadis de öyledir...» Keyte ve keyfe: Şöyle şöyle manâsına kullanılır. Bu iki kelime hakkında kurtubî şunları söylemektedir: Keyte ve keyte kelimeleri ile çok cümleler ve uzun söz ifâde edilir. Zeyte ve zeyte-den bunlar gibidir. keyte-nin fiillerde; zeyte-nin de isimlerde kullanıldığını söylemişdir. Bazıları bunları (keza) mânâsına kullanıldığını iddia ederler ona unutturulmuşdur...» cümlesinden murâd; unutan kimsenin bunu söylemesi yani «Bana unutturuldu.» demesidir. Bu söz üzerinde bir hayli münâkaşa edilmişdir. Bazıları «nesiye» yani «unuttuv şeklinde; Bazıları da «nüssiye» yani «unutturuldu. diye rivâyet etmişlerdir. «Nüssiye-nin mânâsı: Âyeti ezberinde tutma hususunda kusur ettiği için unutturulmak suretiyle cezalandırıldı.. demekdir. Ne-siye ise terk etti; ona bakmadı demekdir.» diyor. bu husûsdaki zemin söze râci-dir. Yani unuttum; demek yasak ediîmişdir. Çünkü bu söz ehemmiyet vermemeyi ve gafil bulunmayı te-zammun eder. Buradaki nehy kerâhet-i tenzîhiyye içindir îyâz dahi şunları söylemişdir: «Zemm söze âid değil; hâl-e râci-dir; demek daha iyidir. Yani Kur-ân-i ezberleyip de sonra ondan gaflet eden ve unutan kimsenin hâli ne fenadır...» sözden başka bir mânânın kasdedilmiş olması ihtimâli de vardır. Şöyle ki: Bu sözüm nesih zamanında söylenmiş olması mümkindir. (sallallahü aleyhi ve sellem) devrinde bir kimse: «Ben filân âyetleri unuttum.» derse ashâb-ı kirâm muhkem olan birçok âyetlerin unutulacağını tevehhüm edecekleri için: «unuttum» demek kendilerine yasak edilmiş; bu işin ancak Allah-ın izniyle olacağı bildiril-mişdîr. ve «Teahhedû» fiilleri unutmamak için okumaya devam etmek suretiyle yoklama yapın; demekdir. rivâyetler dahi yukarkiler gibi Kur-ân-ı Kerîm-i ezberlemeye teşvik; unutmakdan tahzîr sayılırlar.