1987-) Bize Abdullah b. Abdirrahmân Ed-Dârimî rivâyet etti. ki): Bize YaJ|yâ (yani İbn Hassan) haber verdi. ki): Bize Muâviye —ki İbn Şellâm-dır.— rivâyet etti. ki): Bana Yahya haber verdi. Bana Ebû Selemete-bnü Abdirrahmân haber verdi. Ona da Câbir haber vermiş ki kendisi Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ile birlikde korku namazı kılmış. (Şöyle ki) Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) iki taifeden birine iki rek-at namaz kıldırmış. Sonra öteki taifeye de iki rek-at kıldırmış. Bu suretle Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) dört rek-at namaz kılmış fakat her iki taifeye ikişer rek-at kıldırmış. hadîslerinin ekserisini «Kütüb-ü Sitte» sahipleri tahrîc etmişleridir. Buhârî onların bâzılarını «Ebvâbu Salâti’l-Havf» de; bâzılarını da «Kitâbü-l-Megâzî» de tahrîc etmişdir. namazı ünvâm verilen namazdan murâd: Zelzele ve yangın gibi musibetler zamanında kılınması tavsiye buyurulan nafile namazlar değildir. Buradaki korku ile harp kasdedilmişdir. Binâenaleyh Bâbımızın hadîsleri harp devam ederken kılınacak vakit namazlarının keyfiyeti hakkındadır. müslüman peşinen bilmelidir ki harp esnasında yani gülle ve kurşundan cihan yandığı yer yerinden oynadığı anlarda bile beş vakit namazı kazaya bırakmaya- ruhsat verilmemiş; O müdhiş anlarda dahi namazın edası emrolunmuşdur Fahr-i Kâinat (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimizin ölüm döşeğinden kalkarak namaz kılması hattâ bir kaç defa arka arkaya bayılarak her ayıldıkça namaza davranması bu mübarek ibâdetin derece-i ehemmiyyetini göstermeye kâfidir. bu bâbdaki tafsilâtı fıkıh kitaplarına bırakarak sadede avdet edelim... zamanında kılınacak vakit namazlarının sulh zamanındaki vakit namazlarına uymadığı Kur-ân-ı Kerîm ile sâbitdir. Bu bâbda Teâlâ Hazretleri Süre-i Nisa- âyet 101-103: yüzünde sefere çıktığınız zaman şayet kâfirlerin size fenalık yapacağından endişe ederseniz namazı kasretmenizde üzerinize bir vebal yokdur. Şüphesiz ki kâfirler sizin apaçık düsmanlarınızdır. Sen de ashabının aralarında bulunur da kendilerine namaz kıldırırsan onların bir kısmı seninle birlikde namaza dursun!..." buyurmuşdur. Yalnız bu namazların suretleri sünnetle beyân edilmişdir. da unutulmamalıdır ki harp ve düşman korkusu namazın rekatlarını azaltma hususunda müessir değildir. Yalnız İbn Abbâs (radıyallahü anh) ile Tabiîn-den Hasan-ı Basrî ve Tâvûs hazerâtına göre düşman korkusu namaz rek-âtlarının bire indirilmesi hususunda müessirdir. Mücâhid-in İbn Abbâs-dan rivâyet ettiği bir hadîsde: İbn Abbâs (radıyallahü anh): namazı Peygamberimizin dilinden hazarda dört seferde iki ve harpte bir rek-ât olarak farz kılmışdır.» demişdir. hadîsi Müslim Ebû Dâvûd Tirmizî Nesâî ve İbn Mâce tahrîc etmişlerdir. Mücâhid Hakem b. Uteybe Katâde İshâk ve Dahhâk-in mezhepleri de budur. ulemâ ile ashâb-ı kirâmdan İbn Ömer (radıyallahü anh)-a ve tabiînden İbrâhîm Nehai ile Süfyân-ı Sevrî-ye Hanefîler-le İmâm Mâlik ve İmâm Şâfiî-ye göre harp. korkusunun rek-at sayılarına hiç bir te-sîri yokdur. Binâenaleyh harpde bir rek-ât namaz kılmak onlara göre caiz değildir. Namazın kasredilmesi harple değil; seferle ilgili bir mes-eledir. hadîslerinde zikri geçen gazadan murâd: Zâtü-r-Rikau gazâsidır. Bu gaza Hicret-in dördüncü veya besinci yılında Necid-in Gatafân semtlerinde vuku- bulmuşdur. Ruk-a-nın cem-i olup; yamalar mânâsına gelir. Mezkur gazaya Zâtü-r-Rikaa- denilmesinin sebebi: Müslümanların ayaklan delinerek üzerlerine bez parçaları sarmalandır. müslümanların sıcakdan ayaklarını sardıklarını söylerler. takımları: «Bu gazaya Zâtü-r -Rikaa- denilmesi orada. bu isimde bir ağaç bulunduğu içindir.» demişlerdir. bu ismin verilmesine sebep olarak: O yerde bulunan kırmızı beyaz siyah alacalı bir dağı gösterir. Vâkıdî-nin beyânına göre Zâtü-r-Rikaa-. gazasına sebep: Halep-den gelen bir bedevinin verdiği mâlûmâtdır. Bu adam Benî Sa-lebe ile Beni Enmâr kabilelerinin müslümanlarla harp etmek üzere hazırlandıklarını ve pek çok asker topladıklarını söylemiş; bunları gözleriyle gördüğünü te-yîd ettikden sonra müslümanla-ra: «Siz hâlâ gafletdesmiz!» diyerek onları harbe teşvik etmişdir. üzerine Resûl-î Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) bir rivâyetde dörtyüz diğer rivâyette yediyüz kişilik bir ordu ile onlarla harbe çıktı. Câbir hadîsinin bir rivâyetinde îsmi bildirilmeden müşriklerden olduğu söylenen ve Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)-i kendi kılıcı ile vurmak istediği beyân edilen şahsın ismi Gavres b. Hars-dır. Nitekim Buhârî-nin bir rivâyetinde tasrih edilmişdir. İbn İshâk-ın rivâyetinde Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) müşrike cevabın ıverdikten sonra: «Cibrîl onun göksüne dokundu ve elinden kılıç düştü. Bu sefer onu Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) alarak ; benden seni kim kurtarır? dedi. Müşrik: Hiç kimse!. cevabını verdi. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): — «Kalk işine git! buyurdu.» deniliyor. rivâyetlerinde de beyân edildiğine göre Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimiz neticede galebe kendi eline geçtiği hâlde o adamı muâhaze buyurmamışdir. Çünkü küffârın müslüman olmalarını gönülden arzu ediyordu. Bunu da ileride müslüman clur ümidi ile affet-rişti Nitekim Vâkidî-nin beyânına göre bu zât sonradan müslüman olmuş ve kavm-ü kabilesinin yanına dönerek bir çok kimselerin müslümanlığı kabul etmelerine sebeb olmuşdur. b. Havvât’ın: «Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) le birlikde namaz kılan...» dediği zâtın ismi bâzılarına göre: Sehl b. asıne-dir. Bazıları Sehl b. Abdillâh olduğunu söylemiş; bir takımları da Salih b. Havvat’ın babası Havvât b. Cübeyr olduğunu tercih etmişlerdir. Aynî; Salih b. Havvât’ın hadîsi hem babasından hem de Sehl b. Ebî Hasıne-den işitmiş olduğuna il mâl vermekte ve: «Bundan dolayıdır ki onun ismini bazen müphem bırakıyor; bazen de tefsir ediyor.» demektedir. hadîsini Buhârî hem merfû- hem mevkuf yollarc tahrîc etmişdir. hadîs hakkında İmâm Mâlik: «Korku namazı hususun işittiğim en güzel hadîs budur..» demişdir. Hazret-i Mâlik-in bu sözü kor namazının keyfiyyeti hakkında muhtelif sıfatlar işitmiş olmasını ikti eder. Kendisi bunların içinden Salih b. Havvât hadîsi ile arr etmişdir. korku namazı hakkında muhtelif rivâyetler vardır. İbn Ömer (radıyallahü anh) hadîsini tahi ettikden sonra: «Bu bâbda Câbir Huzeyfe Zeydü-bn Sabit İbn Abbâs Ebû Hü reyre İbn Mes ûd . Sehlü-bnü Ebî Hasıne Ebû Ayyaş Zey b. Sâmit ve Ebû Bekre (radıyallahü anhûm)-den dahi rivâyetler bulunduğunu söylemişdir. Aynî bunlara Hazret-i Alî Âişe Havvât b. Cübeyr ve Ebû Mûse-l-Eş-ar (radıyallahü anhüm) hazerâtım da ilâve etmişdir. Bunlardan Câbir hadîsi Bâbımız hadîsleri meyânındadir. Ayni hadîsi Buhârî muallâ olarak «Meğâzî» bahsinde rivâyet etmişdir. Huzeyfe hadîsini Ebü Dâvûd ile Nesâî; Zeydü-bnü Sabit hadîsini Nesâî Hazret-i Alî hadîsini Bezzâr Âişe (radıyallahü anh Hüreyre hadisini Buhârî ile Nesâî İbn Mes-ûı hadîsini Ebû Dâvûd; Sehlü-bnü Ebî Hasıne hadîsini Tirmizî Ebû Ayyaş hadîsini Ebû Dâvûd ili Nelâî; Ebû Bekre hadîsini yine Ebû Dâvûd ile Nesâî Hazret-i Alîy hadîsini Bezzâr Âişe (radıyallahü anha) hadîsini Ebû Dâvûd; Havvât b. Cübeyr hadîsini İbn Mendeh; Ebû Mûsâ (radıyallahü anh) hadîsini de İbn Abdilberr tahrîc etmişlerdir. namazının ilk def-â ne zaman kılındığı ulemâ arasında ihtilaflıdır. Cumhûr-a göre: İlk defa Zâtü-r-Rikaa- gazasında kılınmışdır. Bazıları daha başka yerde kılındığını söylerler. Gazâlî (450-505) «El-Vasît» nâm eserinde Zâtü-r-Rikaa gazasının son gaza olduğunu söylemiş; Râfiî dahi bu husûsda ona tabî olmuş ise de İbn-s - Salâh «Müşkilü-l-Vasît» adlı eserinde bunun doğru olmadığını Zâtü-r-Rikaa gazasının son gaza değil sona yakın olanlardan bile olmadığını söylemiş; «Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in son gazası Tebûk-dür.» demişdir. Hazm (384-456): «Korku namazının en güzel vasfı Ebû Bekre hadîsinde yapılmışdır. Çünkü bu namaz Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in kıldığı son korku namazıdır.» demişdir. (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimizin kıldırdığı bu namaz bâzı rivâyetlere göre ikindi; diğer bâzılarına göre öğledir.