2030-) Bize İshâk b. İbrâhîm rivâyet etti. ki): Hişâm b. Abdilmelik haber verdi ki): Bize Ya-lâ b. Haris İyâs b. Selemete--bi Ekva-dan o da babasından naklen rivâyet etti. İyâs’ın babası Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ile birlikde cumâ-yı kılar da dönerdik. Ama (henüz) duvarların gölgeleneceğimiz kadar gölgesini bulamazdık.» hadîsini Buhârî «Kitâbü-l-Cumua» da gölge hadîsini de «Kitâbü-l-Megâzî» de tahrîc etmişdir. hadîsini Ebû Dâvûd Nesâî ve İbn Mâce «Kitâbu-s-Salât» da tahrîc etmişlerdir. Öğle istirâhati demekdir. Kaba kuşluk; gadâ ise: Kuşluk yemeği mânâsına gelir. zevalinden. murâd: Semânın ortasından batıya doğru biraz yanlamasıdır. Nitekim Buhârî-nin «cuma» bahsinde Hazret-i Enes-den rivâyet ettiği bir hadîsde: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) cum-a namazını güneş (semânın ortasından) yanladığı vakit kılardı.» de-nilmişdir. Mezkûr hadîsi Tirmizî ile Ebû Dâvûd dahi rivâyet etmiş; Tirmizî onun hakkında «Hasen sahîhdir.» tâbirini kullanmış ve «Bu bâbda Selemetü-bnü Ekvâ- ile Câbir ve Zübeyr b. Avvam-dan da hadisler rivâyet edilmişdir. demiştir. bu bâbda Sehl b. Sa-d Abdullah b. Mesûd Ammâr b. Yâsir Sa-dü-l-Kurazî ve Bilâl (radıyallahü anhûm) hazerâtından da rivâyetler vardır. Ekva hadîsini Tirmizî-den maâdâ bütün kütüb-i sitte sahihleri tahrîc etmişlerdir. hadîsi nâmını verdiğimiz bu hadîs Bâbımızın son rivâyetidir. Mezkûr hadîsdeki «Gölgeyi araştırarak dönerdik.» ifâdesinden murâd: Gölgenin azlığını beyândır. Gölgenin en az olduğu zaman ise güneşin tam gökyüzünün ortasında bulunduğu andır. Ondan sonraki zamana zeval denir. Râvî bu sözü ile cuma namazının zeval vaktinde kılındığına işaret etmişdir. Çünkü güneşin tam gökyüzünün ortasında bulunduğu zamanda namaz kılmak mekruhdur. (radıyallahü anh) hadîsini Müslim ile Nesâî rivâyet etmişlerdir. Bâbımızın birinci ve ikinci rivâyetleri bu hadîse âiddir. Avvâm hadîsini İmâm Ahmed b. Hanbel tahrîc etmişdir. Mezkûr hadîsde: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) ile birlikde cuma namazını kılar; sonra namazdan çıkarak kale duvarlarına koşuşurduk. Fakat gölge nâmına ancak ayaklarımızı koyacak kadar bir şey bulabilirdik.» b. Sa-d hadîsini Buhârî Müslim Nesâî ve Tirmizî tahrîc etmişlerdir. b. Mes-ûd hadîsini İmâm Ahmed b. Hanbel «Müsned» inde rivâyet etmişdir. b. Yâsir hadîsini Taberânî «El-Kebîr» inde rivâyet etmişdir. Bu hadîs Selemetü-bnü Ekva- hadîsi gibidir. hadîsini İbn Mâce tahrîc etmişdir. (radıyallahü anh) hadîsini dahi Taberânî «El-Kebîr» inde rivâyet etmişdir. Bu hadîsde: (sallallahü aleyhi ve sellem) cuma günü gölge nalın bağı kadar olduğu ve Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) minber üzerine oturduğu zaman ezan okunurdu.» denilmektedir. Kurâzî hadîsi dahi hemen hemen bunun gibidir.