2382-) Bize Muhammed b. Râfi- rivâyet etti. ki): Bize Abdurrezzâk b. Hemmam rivâyet etti. ki): Bize Ma-mer Hemmâm b. Münebbih-den naklen rivâyet etti. Hemmâm Ebû Hüreyre-nin Resûlüllah Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)’den rivâyet ettikleri şudur... diyerek bir takım hadisler zikretmiş ezcümle şunları söylemiştir: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) güneş doğan her gün insanların her bir mafsalı için bir sadaka vâcib olur. (Meselâ) iki kişinin arasında adaletle hükmetmen bir sadakadır. Hayvanına binmek isteyen bir kimseye yardım ederek hayvana bindirmen yahut eşyasını hayvana yüklemen bir sadakadır. Güzel söz bir sadakadır. Namaza giderken attığın her adım bir sadakadır. Yoldan eziyet verici şeyleri gidermen dahi bir sadakadır.» buyurdular. hadîsi Buhârî «Kitabu-s - Sulh» ve -Kitâbu-l-Cihâd» bahislerinde tahric etmiştir. Parmak kemikleri mânâsına gelir. Kelime müennes ise de «Küll» kelimesine bakarak «aleyhi»-deki zamir müzekker olarak kullanılmıştır. Yahut «sülâmâ» kelimesine kemik veya mafsal mânâları tazmin ettirilmiştir. şerifin mânâsı şudur: Kemikler insanın vücûdunda esâs olan uzuvlardır. Zîrâ insanın hareket ve sükûnu ancak onlarla mümkün olur. Binâenaleyh kemikler Allahü teâlâ-nın insana bahşettiği en büyük nimetlerdendir. Her kemik nimetine mukaabil bir sadaka vâcib kılmak suretiyle onların şükrünü istemek Allahü teâlâ hazretlerinin hakkıdır. Lâkin Hak (Celle) ve Alâ Hazretleri lütf-u merhamet buyurarak bunu istememiş insanlar arasında adalete riâyet ve yoldan insanlara ezâ verecek şeyleri atmak gibi fiilleri sadaka kabul ederek kullarının şükür borcunu hafifletmiştir. Bu meyânda namaza giderken atılan her adım dahi sadaka sayılmıştır. Bundan murâd: Her adım mukaabilinde bir derece yükseltmek ve bir günâh affetmektir. Onun içindir ki Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) câmi-e giderken çok adım atmayı teşvik etmiş koşarak gitmekten nehiy buyurmuştur. kişinin arasında adaletle hükmetmen dahi bir sadakadır...» bir müptedâ haber cümlesidir. Gerçi cümle fiille başlamışsa da burada fiil Muaydi-yi işitmen görmenden hayırlıdır.» cümlesinde olduğu gibi burada «Ta-dilu» fi-li «En -Ta-dile» takdirindedir.