2549-) Bana Muhammed b. Hatim ile Hûlvânî rivâyet ettiler. Dediler ki: Bize Ya-kûb rivâyet etti. ki): Bize babam Sâlih-den o da İbn Şihâb’dan naklen rivâyet etti. ki): Bana Nâfi b. Enes rivâyet etti ona da babası rivâyet etmiş. Babası Ebû Hüreyre (radıyallahü anh)-ı şöyle derken işitmiş: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): girdimi...» buyurdular. hadîsi yukarki hadîs gibi nakletmiştir. hadîsi Buhârî «Kitâbu-s-Savm» ve «Kitâbu Bed-i-l-Halk»da tahric etmiştir. (467-538)-n in beyânına göre Ramadan: Yandı mânâsına gelen (Rameda) fiilinin mastarıdır. kelimesi bu mastara izafe edilerek (Şehr-u Ramada-n) şeklinde alem olmuşdur. ayına «Ramazan» denilmesi: Müslümanlar o ayda açlık veya susuzluğun hararetinden yandıkları içindir. «Araplar eski lûgattan ayların isimlerini naklederken onla ra zamana göre isim vermişlerdir. Oruç ayına «Ramazan» demeleri şiddetli sıcaklara tesaadüf ettiğindendir.» derler. bâbda daha başka kaviller de vardır. kapılarının açılması cehennem kapılarının kapanması ve şeytanların bukağılanması hususunda Kâdı îyâz şunları söylemiştir: «Bu hadîsden zahirî mânâsı ve hakikati kastedilmiş olması muhtemeldir. Şu hâlde cennet kapılarının açılması cehennem kapılarının kapanması ve şeytanların bukağılanması Ramazan ayının girdiğine bir alâmet ve hürmetini ta-zîm olur. Şeytanların bukağılanması: Mü-min-lere eza edememeleri içindir. Maamâfih bu sözlerden murâd: Mecazî mânâları da olabilir: Bu takdirde hadîs-i şerif Ramazan-da sevap ve afvın çokluğuna şeytanların ezâ ve iğvâların azaldığına işaret olur. Yani şeytanlar bağlanmış gibi olurlar da bâzı şeylere ve bâzı insanlara tasallut eder; bâzılarına edemezler. ikinci rivâyetinde: (Rahmet kapıları açılır) başka bir rivâyette: azgın takımı bukağılanır.) buyurulmuş olması da bu ihtimâli te-yîd eder. Cennet kapılarının açılmasından murâd: Bu ay-da umumiyetle sâir aylarda görülmeyen oruç teravih ve şâir hayırât gibi tâatlara Allah-ın fütuhat vermesi de kastedilmiş olabilir. Çünkü bunlar cennete girmeye sebep ve âdeta cennete açılan kapular mesabesindedir. Cehennem kapılarının kapanması ve şeytanların bukağılanması da günahlardan sakınmaktan ibaret olur.» diyor ki: «Bu hadîs muhakkakkikîn-i ulemâ ile Buhârî-nin kaail oldukları sahîh ve muhtar olan mezhebe delilidir. Bu mezhebe göre ay zikre tmeksizin sâdece (Ramazan) demek kerâ-hetsiz olarak caizdir. mes-ele hakkında üç mezheb vardır: