2603-) Bize Kuteyebtü-fanü Said dahi rivâyet etti. ki): Bize Ebû Avâ-ne Katâde ile Abdülazîz b. Süheyb-den onlar da En es (radıyallahü anh)’dan naklen rivâyet etti Enes şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): yeyin. Çünkü sahurda bereket vardır.» buyurdular. hadîsi Buhârî Tirmizî Nesâî ve İbn Mâce «Kitâbu-s-Savm» da tahric etmişlerdir. onu tahric ettikten sonra: «Bu bâbda Ebû Hüreyre Abdullah b. Mes-ûd Câbir b. Abdillah İbn Abbâs Amru-bnü-l - Astrbâd b. Sâriye Utbetü-bnü Abd ve Ebû-d-Derdâ (radıyallahü anhûm) hazerâtından da hadîsler rivâyet olunmuştur.» demektedir. maada Hazret-i Ali Abdullah b. Amr Abdullah b. Ömer Ebû Ümame Ebû Said-i Hudri Mikdân b. Ma-dikerib Âişe Meyserâ (radıyallahü anhüm) ile ismi bilinmeyen bir zâtdan da hadîsler rivâyet olunmuştur: Ebû Hüreyre (radıyallahü anh) hadisini Nesâî hem merfû hem mevkuf olarak rivâyet etmiştir. Lâfzı Bâbımızın Enes (radıyallahü anh) hadîsi gibidir. Ebû Ya-lâ-nın rivâyetinde: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) sahur yemeği ile tirit hakkında bereket duasında bulundu.»; başka bir rivâyetinde de: (sallallahü aleyhi ve sellem) Sahur berekettir tirit berekettir cemâat da berekettir buyurdular.» denilmektedir. Abdullah b. Mes-ud hadîsini yine Nesâî merfû ve mevkuf olarak tahrîc etmiş: olması daha doğrudur.» demiştir. Câbir (radıyallahü anh) hadîsini İbn Adiyy «El-Ka-mil» nâm eserinde Bâbımız hadisi tarzında rivâyet etmiştir. İbn Abbâs (radıyallahü anh) hadîsini İbn Mâce tahric etmiştir. Mezkûr hadîsde Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): yemeğinden gündüzün orucu kaylûleleden de gecenin namazı İçin istifade edin.» buyurmuşlardır. hadîsi Hâkim de «Müstedrek» inde tahrîc etmiştir. Amru-bnü-l-Âs hadîsini Müslim ile Nesâî tahrîc etmişlerdir. Bâbımızda bu hadîsden sonra görülecektir. îrbâd b. Sâriye hadîsini Ebû Dâvud ile Nesâî tahrîc etmişlerdir. Hazret-i İrbâd Şöyle deditir: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Ramazanda sahur yemeğine davet etti de: yemeğe buyur dedi.» rivâyetinde «Buyur» yerine -Buyurun» denilmiştir. Bu hadîsi İbn ; Hibbân dahi «Sahîh»inde tahrîc etmiş İbn’l-Kattâr ise zayıf bulmuştur. Utbetü-bnü Abd ile Ebû-d-Berdâ- rivâyetini İbn Adiyy «El-Kamil» nâm eserinde tahrîc etmiştir. Bu rivâyette Utbe ile Ebû-d - Derdâ- (radıyallahü anh) Şöyle dedilerdir: (sallallahü aleyhi ve sellem) gecenin sonunda sahur yiyin buyurdu. Bunun mübarek bir öğün olduğunu söylüyordu.» Hazret-i Ali hadîsini yine İbn Adiyye tahrîc etmiştir. Bu hadîste Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem).; yudum suyla olsun sahur yapın bir vudum suyla olsun İftar edin.» buyurmuşlar. hadîsin senedinde metruk bir râvi olan Hüseyin b. Abdullah vardır. Abdullah b. Amr (radıyallahü anh) hadisini İbn Hibban «Sahih» inde rivâyet etmiştir. Bu rivâyette dahi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): «Bir yudum suyla olsun sahur yapın buyurdular.» denilmektedir. Abdullah b. Ömer (radıyallahü anh) hadîsini yine İbn Hibbân tahric etmiştir. rivâyette Hazret-i Abdullah şöyle demektedir: Resû-lüllalı (sallallahü aleyhi ve sellem): «Şüphesiz ki Allah ve melekleri sahur yiyenlere sa-lat eylerler.» buyurdu. Ebû Ümâme (radıyallahü anh) hadisini Taberâni «Müsned» inde tahrîc etmiştir. Hazret-i Ebû Ümâme şöyle deditir: Een Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)-i: «Ya Rabbî Ümmetime sahur yemeğinde bereket ver. (Ey ümmetim) bir yudum suyla bir hurma tanesiyle bir kaç kuru üzüm tanesiyle de olsa sahur yapın. Zira melekler size Salât eylerler buyururken işittim.» isnadı hakkında süz edilmiştir. Ebû Saîd-i Hudrî (radıyallahü anh) hadîsini İmâm Ahmed b. Hanbel «Müsned» inde tahrîc etmiştir. Hazret-i Ebû Saîd şöyle demektedir: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): «Sahur berekettir velev ki biriniz onu bir yudum suyla yapsın. Çünkü Allah azze ve celle ile melekleri sahur yiyenlere salât eylerler buyurdu.» hadîsi İbn Adiyy dahi biraz lâfız farkıyla rivâyet etmiştir îsnâdı hakkında söz edilmiştir. Mikdân b. Ma-dikerîb (radıyallahü anh) hadîsini Nesâî merfû ve mürsel olarak rivâyet etmiştir. hadîste Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): «Sahura devam edin. Çünkü o mübarek bir öğündür.» buyurmuşlardır. Âişe (radıyallahü anha) hadîsini Ebû Ya-la -Müsned» inde tahrîc etmiştir. Mezkûr rivâyette Hazret-i Âişe şunları söylemiştir. «Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): Bize mübarek yemeği yani sahuru getir buyurdular. Halbuki çok defa bu yemek iki hurma tanesinden ibaret olurdu.» Meyserâ hadîsini Ebû Nuaym-ı İsfahani tahrîc etmiştir. Meyserâ (radıyallahü anh) Şöyle deditir; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): «Bir lokma veya bir kaşık çorba ile olsun sahur yapın. Çünkü o bereket yemeğidir. Sahur sizin orucunuzla Hiristiyanların orucu arasında huduttur.» buyurdular. hadîs hakkında soz edilmiştir. Zehebi Meyser- (radıyallahü anh)’in Basra bedevilerinden bir sahâbi olduğunu Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e: Sen ne zaman Peygamber oldun ya Resûlüllah? diye sorduğunu kaydeder. îsmi bilinmiyen sahâbinin hadîsini Nesâî tahrîc etmiştir. Bu hadîste: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)-in yanına girdim sahür yemeği yiyiyordu: Bu yemek berekettir bu sîze Allah-ın verdiği bir berekettir. Onu bırakmayın buyurdular.» denilmektedir. Râviler mutemetdirler. (sallallahü aleyhi ve sellem)-in «Sahur yiyin emri bilıuım nedib ifâde eder. kelimesi: «Suhur» şeklinde de rivâyet edilmiştir. kelimesini ulemâ muhtelif şekillerde tefsir etmişlerdir. Şöyle ki: «Bereket» den murâd: Az olan yiyeceğe oruca yardımı olaenk şekilde kuvvet bahşetmektir. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in: yudum suyla bir hurma tanesiyle de olsa...» buyurması bunu delâlet eder. Bu Allah-ın halk ettiği bir hususiyettir. «Bereket» den murâd: Muâhaza olunmamaktır. Nitekim Hazret-i Ebû Hüreyre-den rivâyet olunan bir hadîsde: «Uç şey vardır ki bunlar üzerine kul hesaba çekilmez: Sahur yemeği iftar yemeği ve din kardeşleriyle birlikte yenilen yemek.» buyurulmuştur. Bereketten murâd: Oruç vb. gibi gündüz amellerine kuvvet kazanmaktır. Bereket-den ruhsat ve sadaka mânâsı kastedilmiştir. ruhsat iftar zamanında yemek üzerine yemekden ibaretti sonra nesholundu. lugatta «Ziyade- ve «Artış» mânâsına gelir. Iyâz: «Bu bereket sahura kalkan kimsenin zikir namaz istiğfar vb. gibi ziyâde amellerinden ibaret de olabilir. Zira insan sahura kalkmasa bunları yapamaz onları terketmiş olur.» diyor. ihtilâfından çıkmak için her gün oruca ayrı ayrı niyetlenmeyi de bunlar meyânında zikrediyor. Dakiki’l-îd-e göre burada ki bereket uhrevî amellere ve dünyevî amellere de âit olabilir.