2771-) Bize Ebû Bekr b. Abî Şeybe rivâyet etti. ki): Bize Veki- Talhatü-bnü Yahya-dan o da halası Âişe binti Talha-dan o da Ümmü-l-Mü-minîn Âişe-den naklen rivâyet etti. Şöyle dedi: Bir gün Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) yanına girdi ve: Yanınızda (yiyecek) bir şey var mı? diye sordu. Biz: Hayır cevâbını verdik. Öyle ise ben oruçluyum buyurdu. Sonra başka bir gün yine yanımıza geldi (bu sefer): Ya Resûlallah Bize hays yemeği hediye geldi dedik Resûlüllah Onu bana göster. Vallahi oruçlu olarak sabahlandım dedi ve yedi. Hays hurmaya yağ ve keş karıştırılarak yapılan bir nevi yemektir. «Muhtelif şeyler birbirine katılarak yapılan tirittir.» demiştir. Ziyaretçiler demektir. Bir iki şeye az ve çok kimselere itlâk edilebilir. ziyaretçiler geldi.» cümlesinden murad: Beraberlerinde hediye de getirdiler demektir. Bu cümle «onların gelmesi sebebiyle bize hediye getirildi.» mânasına da gelebilir. diyor ki: «Bu iki rivâyet bir hadîstir ikinci rivâyet birinciyi tefsir etmekte ve birinci rivâyetteki kıssanın iki günde cereyan ettiğini bildirmektedir. Kâdi İyâz ile diğer hadîs ulemâsının kavilleri de budur.» Kadîs-i şerif nafile Gruca gündüzün zevalden önce niyetlenmeyi caiz görenlerin delillerindendir. Bunu caiz görmeyenler hadîsi te-vil etmiş ve Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in oruca geceden niyetlendiğini fakat takat getiremiyeceğini anlayınca: bir şeyiniz var mı?»diye sorarak orucunu bozmak istediğini söylemişlerdir «Bu te-vil fasit ve ihtimalden uzak bir tekellüden ibarettir...» demiştir. Şafiîler-le onlara muvafakat eden ulemâya göre nafile orucu bozmak caizdir. Çünkü böyle bir oruca iptidaen niyet etmek hususunda kul muhayyerdir. Devam hususunda dahi hüküm budur. Ashâb-ı kirâm-dan bir cemaatla İmâm Ahmed İshak ve diğer bazı ulemânın mezhepleri de budur. Ancak bu orucu bozmayarak tamamlamak onlara göre de müstehabdır. îmâm A-zam İmâm Mâlik Hasan-i Basrî Medhûl ve îbrâhim Nehaî-ye göre nafile orucu bozmak caiz değildir. Özürsüz bozulduğu takdirde kazası lâzım gelir. Abdilberr bir özürden dolayı nafile orucu bozana kaza lâzım gelmeyeceği hususunda ulemanın ittifak ettiklerini söylememiştir. A-zam-dan meşhur olan rivâyete göre ziyafete iştirak etmek Özür sayılır.