2965-) Bize İshâk b. İbrahim ile Ebû Eyyûb El-Gaylânî ve Ahmed b. Hırâş rivâyet ettiler. İshâk (Bize haber verdi.); ötekiler: (Bize rivâyet etti.) tâbirini kullandılar. (Dediler ki): Bize Ebû Âmir yani Abdülmelik b. Amr rivâyet etti. ki): Bize Rabâh yani İbn Ebî Marûf Atâ’ dan o da İbn Abbâs (radıyallahü anhüma)-dan naklen rivâyet etti ki Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Dubâa (radıyallahü anha)-ya: «Haccet de: İhramdan çıkacağım yer beni âciz kılacağın mahal olsun diye şart koş.» buyurmuşlar. rivâyetinde: «Dubâa-ya emir buyurdu.» ifâdesi vardır. hadîsin Hazret-i Âişe rivâyetini Buhârî «Kitâbu-n-Nikâh» da tahrîc etmiştir. Dubâa Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in amcası kızıdır. sebebiyle hacc fiillerini tamamlayamıyacağından korktuğu için hâlini Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)-e arzetmiş o da ibâdetten âciz kaldığı yerde ihramdan çıkmayı şart koşmasını tavsiye buyurmuştur. böyle bir şartın caiz olup olmayacağında ihtilâf etmişlerdir. kirâm-dan Hazret-i Ömer Osman Alî İbn Mes-üd Ammâr ve İbn Abbâs (radıyallahü anhüm) hazerâtı ile Tabiîn-den Saîd b. El-Müseyyeb Urve Ata- Âlkame ve Şüreyh şartı tecvîz etmişlerdir. Şafiî-nin meşhur kavli bu olduğu gibi İmâm Ahmed-le İshâk ve Ebû Sevr-in mezhepleri de budur. bir takımları şartın bâtıl olduğunu söylemişlerdir. Mezkûr kavil Sahâbe-i Kiram-dan İbn Ömer ile Âişe (radıyallahü anha)-dan rivâyet olunmuştur. Nehaî Hakem Tâvûs ve Saîd b. Cübeyr hazerâtının kavilleri bu olduğu gibi İmâm Mâlik S-evri ve îma in A-zam’ın mezhebleri de budur. Onlara göre hacca niyet ederken şart koşmanın bir- faydası yoktur. Böyle bir kimse haccını tamamlayıncaya kadar ihramda kalır. Ömer (radıyallahü anh) şartı inkâr eder: «Size Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in sünneti yetmiyor mu? O hiç bir zaman şart koşmamıştır. Eğer biriniz bir manîden dolayı haccedemezse beyt-i şerife giderek onu tevâf etsin ve Safa ile Merve arasında sa-y ederek traş olsun yahut saçını kısaltsın! Bu suretle gelecek sene haccedinceye kadar kendisine her şey helâl olur. Hedy kurbanı göndersin yahut onu bulamıyana oruç tutsun! dermiş. hadîsini İbn Abbâs (radıyallahü anh)-dan rivâyet eden Tâvûs ile Saîd b. Cübeyr dahi şartı kabul etmediler. bunlar şartı çürütmeye kâfî gelen sebeplerdir.