3008-) Bize Halef b. Hİşâm ile Ebû-r-Rabî- ve Kuteybe hep birden Hammâd-dan rivâyet ettiler. Halef ki): Bize Hammâd b. Zeyd Eyyûb-dan rivâyet etti. ki): Ben Mücâhid-i Câbir b. Abdillâh (radıyallahü anhüma)-dan naklen rivâyet ederken dinledim. Câbir şöyle dedi: (sallallahü aleyhi ve sellem) ile birlikte hacc için: «Lebbeyk: diyerek (Mekke-ye) geldik de bize bu haccı ömreye çevirmemizi emir buyurdular.» haccının nasıl yapıldığını yukarda görmüştük Hadîs-i Şerîfde de işaret olunduğu vecihle temettü- haccı evvelâ ömre için tavaf ve sa-y yaparak ihramdan çıkmak sonra terviye günü hacca niyet ederek tekrar ihrama girmek suretiyle yapılan haccdır. Hazret-i Ebû Mûse-l-Eş-arî haccı temettu-a fetva verir; Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bu bâbdaki emri ve Ömer (radıyallahü anh)’ın sözleriyle istidlal edermiş. nazaran Hazret-i Osman (radıyallahü anh) temettu-dan nehyedermiş. Hazret-i Alî ona muhalefet ederek temettü- haccı yapmış. diyor ki: «Haccda Hazret-i Ömer-in yasak ettiği müt-a-nın ne olduğu ihtilaflıdır. Bazıları bunun haccı bozup Ömre yapmak olduğunu; bir takımları da ömreyi hacc aylarında yapıp da arkasından haccı ifâ etmekden ibaret bulunduğunu söylemişlerdir. Bu taktirde Ömer (radıyallahü anh)-in nehyi efdal olan hacc-ı ifrâda tergîp ve teşvik içindir. Yoksa ömrenin bâtıl veya haram olduğunu îtikaad etmemiştir.» îyâz: «Câbir İmrân ve Ebû Müsâ hadîslerinin zahirine bakılırsa ihtilâf olunan müt-a: haccı ömreye bozmaktan ibarettir. Onun içindir ki Ömer (radıyallahü anh) Ömre yapanları döver fakat hacc aylarında mücered temettü- yapanları dövmez-miş. Dövmesinin sebebi gerek kendisinin gerekse diğer sahabenin haccı ömreye bozma işinin o seneye mahsûs olduğunu îtikaad etmeleridir.» diyor. Abdilberr dahi hacc âyetindeki Temettü-dan evvelâ Ömre sonra hacc kastedildiği hususunda ulemâ arasında ihtilâf olmadığını söylemiş: dahi temettu-dan sayılır.» demiştir. göre Hazret-i Ömer ile Hazret-i Osman-in ve sâiç-ashâbın müt-ayı nehyetmeleri evleviyete hamlolunur. Onlar hacc-ı ifrâdı efdal gördükleri için ona teşvik olmak üzere müt-ayı yasak etmişlerdir. «Bundan sonra hacc-ı ifrâd temettü- ve kıranın kerâ-hetsiz olarak cevazına icmâ mün-akid olmuştur. Bu zevat ancak hangisi efdal olduğu hususunda ihtilâf etmişlerdir.» diyor. müt-asına gelince: Bundan murâd: Bir kadını muayyen bir müddet için müt-a Lâfzıyla nikâhı altına almaktır. ilk devirlerinde nikâh-ı müt-a mubah idi sonra hayber vak-asında neshedildi. Bilâhara Mekke-nin fethinde tekrar mubah kılındıysa da az sonra bu da neshedilmiş ve ilelebet haram kılınmıştır. zamanlarda nikâh müt-anın caiz olup olmadığı ihtilaflıydı. Sonra bu ihtilâf kalkmış; bütün ulemâ müt-anın ilelebet haram olduğuna ittifak etmişlerdir. gelince müt-a hakkında daha fazla izahat verilecektir.