3072-) Bize Abd b. Humeyd rivâyet etti. ki): Bize Abdürrazzâk haber verdi. ki): Bize Ma-mer Eyyûb-dan o da Ebû-l-Aliye-den o da İbn Abbâs (radıyallahü ahüma)-dan naklen haber verdi. Şöyle dedi: (sallallahü aleyhi ve sellem) sabah namazını Zûtavâ-da kıldı ve (Mekke’ye) Zi-l-Hicce-nin dördünde geler «İt ashabına —yanında hedyi olanlar müstesna— ihramlarını örmeye çevirmelerini emir buyurdu.» hadîsi Buhârî «Kitâbu Taksîri-s-Salât»da; Nesâî «Hacc» bahsinde tahrîc etmişlerdir beyânına göre Muharrem’i Safere çevirmek câhiliyet devri Araplarmın «Nesi1» denilen âdetiydi. Muharrem-e Safer adım vererek onu helâl îtikaad ederler; Muharrem ayının hürmetini Safer-den sonraya bırakırlardı. Bunu arka arkaya üç haram ay gelip de yapacakları baskın ve yağmalara manî olmasın diye yaparlardı. . iyileşip eser kalmadığı vakit.» sözlerinden murâd: Develerin sırtında yük taşımaktan Kasıl olan berelerin düzelmesi ile yollardaki deve izlerinin kaybolmasıdır Haccdan döndükten bir müddet sonra bunlardan eser kalmazdı. Araplar bu sözleriyle seci- yapmak istedikleri için cümlelerin sonunda durulacağına işaret olmak üzere kelime sonlan sakin okunmuştur. birindeki «On günler»den murâd: Zi’l-Hicce--nin başından itibaren on günüdür. Yani Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Mekke-ye Zi’l-Hicce-nin dördünde gelmiştir. diğer rivâyetlerde bu cihet tasrîh olunmaktadır. Mekke-ye yakın bir vâdîdir. kelimesi: «Tuvâ» ve «Tivâ» şekillerinde de okunabilirse de meşhur olan kıraati «Tavâ»dır. Kur-ân-ı Kerîm-deki: Mukaddes «Tuvâ» vadisi ile karıştırmamalıdır. O vâdî Şam-da Tûr dağına yakın bir yerdedir. Enes (radıyallahü anh)-dan rivâyet olunan bir hadîsde Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in haca esnasında Mekke-de on gün kaldığı bildirilmektedir. hadîsde Mekke-ye Zi-l-Hicce-nin dördünde vardığını görüyoruz. Bu on gün şöyle tamamlanmıştır: günü Zûtavâ-ya varmışdır. O sene Zi’l-Hicce-nin ilk günü Perşembe-ye tesaadüf ettiğinden Pazar-dan Perşembe-ye kadar Mekke-de kalmış Perşembe sabahı Mina-ya gitmiş o günü ve Cuma gecesini Mina-da geçirdikten sonra Cum-a günü zevalden sonra Arafât-a varmış orada da güneş kavuşuncaya kadar kalmış Cumartesi gecesi Müzdelîfe-ye dönmüş sabah namazına kadar orada kaldıktan sonra Cumartesi günü güneş doğarken Mina-ya dönmüştür. O gün Kurban Bayramı-dır. Cemre-i Akabe-de taşlan attıktan sonra aynı gün Mekke-ye dönmüş zevalden önce Beyt-i Şerifi tavaf ederek yine aynı gün Mina-ya gelmiş ve orada Cumartesinin kalan kısmıyla Pazar Pazartesi ve Salı günlerini geçirmiştir. günlerinin sonu olan Salı günü öğleden sonra El-MuhassaVa gelmiş orada öğle namazını kılmış ve Çarşamba gecesini geçirmiştir. Âişe-nin kardeşi Abdurrahmân ile Ten-îm-den ömre yaptığı gece: bu gecedir. (sallallahü aleyhi ve sellem) bundan sonra Çarşam"ba günü sabah namazından evvel veda tavafını yapmıştır. Çarşamba ayın ondördüne tesadüf etmektedir. Bu suretle Enes (radıyallahü anh) hadîsinde zikredildiği gibi Mekke-de on gün kalmış olur. Bundan sonra Mekke-ye müteveccihen hareket etmiştir. Şerîf aynen yukardaki rivâyetlerde olduğu gibi Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in ihramı ömreye tebdil ettirdiğini bildirmektedir. bu husustaki kavillerim geçen rivâyetlerde görmüştük.