3196-) Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe rivâyet etti. ki): Bize Ebû-l-Muhayyât rivâyet etti. H. Yahya b. Yahya da rivâyet etti. Lâfız onundur. ki): Bize Yahya b. Yala Ebû’l-Muhayyât-dan o da Selemetü-bnü Süheyl-den o da Abdurrahmân b. Yezîd-den naklen hat er verdi. Abdurrahmân Şöyle dedi: bâzı kimselerin cemreye Akabenin Üzerinden taş attıklarını söylediler. Abdullah ise taşları vadinin içinden attı. Sonra şunu söyledi: Kendinden başka ilâh olmayan Allah-a yemin ederim ki üzerine Bakara sûresi indirilen zât onları buradan atmıştır.» hadîsi Buhârî «Haco bahsinin bir-iki yerinde Ebû Dâvûd Tirmizî Nesâî ve İbn Mâce dahi «Hacc» bahsinde muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. -A-b dir rahman: Hazret-i Abdullah b. Mes-ûd-ün künyesidir. Abdullah-ın hiç bir sebep yokken yemîn etmesi sözünü te-kîd içindir. Abdurrahmân b. Yezîd-in söylediklerini işitince halkın vadinin üstünden taş atmaları gücüne gitmiş Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)-in fiiline muhalif olan bu işi şiddetle reddetmiştir. Kur-ân sûreleri Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e indirildiği hâlde İbn Mes-ûd (radıyallahü anh)’in yemininde yalnız Bakara sûresini anması: Hacc ibâdetlerinin ekserisi bu sûrede olduğu içindir. Mes-ûd (radıyallahü anh) bu sözüyle: «Kendisine Hacc menâsikî indirilen ve şeriatın me-hazi olan Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) taşlan işte buradan attı. Ona tabî olmak daha lâyıktır.» demiş gibidir. ikinci rivâyetinde A-meş-in «Haccâc-dan işittim.» diyerek-yaptığı rivâyet onun hatâsını göstermek içindir. Yoksa ondan hadîs -rivâyet etmek istememiştir. Çünkü Haccâc buna ehil değildi. hatâsı «Sûre-i Bakara Sûre-i Nisa ve Sûre-i Âl-i İm-rân.» demeyip; «içinde Bakara zikredilen sûre içinde Nisa zikredilen sûre ilâh...» şeklinde konuşmasıdır. A-meş bunu İbrahim Nehaî-ye haber vermiş; İbrahim Haccâc-a söverek hatâsını göstermiş ve Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in güzîde ashabından Abdullah b. Mes-ûd hazretlerinin dahi: Bakara.» dediğini isbât etmiştir. İyâz diyor ki: «Eğer Haccâc (Kur-ân-ı Cibrîl-in sıraladığı gibi sıraya koyun!) sözünden muradı: Âyetleri her sûreye bugün Mushaf-ta olduğu şekilde dizin demek ise zâten icnıâ-ı müs-limîn ile sabittir ki âyetleri Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimiz te-lîf ve tertîb buyurmuşlardır. Şayet sûrelerin tertibini kastediyorsa fukahâ ile kurrâdan bâzılarının kavilleri bu merkezdeyse de muhakkılardan bir cemâat bunu kabul etmemiş: tertibi tevkîfî değil; ümmetin içtihadı ile olmuştur.» demişlerdir. Fadl-a göre Haccâc-in Sûre-i Nisâ-yı ÂH İmran sûresinden önce zikretmesi: Sözünden âyetlerin sırasını kasdettiğine delildir. Çünkü Haccâc Hazret-i Osman-in Mushafına tabî olur ona muhalefette bulunmazdı. Ufak taşların toplandığı yerdir. Akabe den murâd: Büyük cemredir. Bu yer: Mina-nın Mekke tarafındaki hududunda olup Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)-in Hicret için Ensârla bey-at akdettiği yerdir.