3279-)
Bana Selemetu-bnü Şebîb rivâyet etti. ki): Bize Hasen b. A-yen rivâyet etti. ki): Bize Ma-kıl Ebû-z-Zübeyr-den naklen rivâyet etti. Ebû-z-Zübeyr Şöyle dedi: etmişlerdir. Fakat Hattâbî bunu pek doğru bulmamış şeklinde okunmasını tavsiye etmişdir. Cevheri ile sair lügat ulemâsı bu hususta biri «Zehafe» diğeri «Ezhafe» olmak üzere iki lügat kullanıldığım söylemişlerdir. Bu kelimeler sürünmek yol almak ve bîtâb düşerek yolda kalmak mânâlarında kullanılırlar. Binâenaleyh Hattâbî-nin iddiası kabul edilmemiştir. Kelime her iki şekilde de kullanılabilir. Burada murâd hayvanın yürüyemeyip yolda kalmasıdır. «Ayiye» fiili «Ayye» ve «Uniye» şeklinde de rivâyet olunmuştur. Birinci ve ikinci rivâyetlerin mânâsı âciz kaldı yani hayvan yolda kalırsa ne yapmak lâzım geldiğini bilemedi demektir. Üçüncü rivâyete göre mânâ ehemmiyet verdi demektir. birinci rivâyetinde Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in gönderdiği develerin on altı ikinci rivâyetinde onsekiz olduğu görülmektedir. Nevevî buna bakarak hâdisenin ayrı ayrı iki yerde geçmiş olabileceğine ihtimâl verdiği gibi aynı hadisenin ayrı ayrı rakamlarla ifade edilmiş olmasını da caiz görmüş: «Onaltı adedinde fazlasını nefy yoktur. Çünkü bu bir mefhum-u adettir onunla amel edilmez» demiştir. Hâdise bir olduğuna göre Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)-in develerine vekil tayin ettiği zâtın Ebû Kabîsa Züeyb (radıyallahü anh) olduğu anlaşılır.
Kaynak: Sahîh-i Müslim Hacc
Konu: İhtiyacı Olan Kimsenin Hedy Olarak Gönderilen Deveye Binmesinin Cevazı Bâbı