3369-) Bana Muhammed b. Râfî rivâyet etti. ki): Bize Yahya b. Aden rivâyet etti. ki): Bize Mufaddal Mansûr-dan bu isnâdda bu hadîsin mislini rivâyet etti ama «Göklerle yeri yarattığı gün ifâdesini söylemedi. Hem kıtal yerine katıl dedi ve: «Bu beldede bulunan şeyi ilân edenden başkası alamaz» şeklinde rivâyette bulundu. hadîsi Müslim «Cihâd» bahsinde Buhârî «Hacc Cizye ve Cihâd» bahislerinde Ebû Dâvûd «Hacc ve Cihâd» bahislerinde; Tirmizî «Siyer» bahsinde Nesâî «Siyer Bey-at ve Hacc» bahislerinde muhtelif râvilerden tahric etmişlerdir. hicret yoktur» cümlesinden murâd Mekke-nin fethinden sonra Mekke-den hicret yoktur demektir. Çünkü Mekke İslâm diyarı olmuştur. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)-in bu sözü bir mucize tazammun etmektedir. Nitekim asırlar boyunca Mekke-i Mükerreme bir Dâr-ı İslâm olarak kalmış; bu suretle mûcize-i Resul (sallallahü aleyhi ve sellem) zahir olmuştur. Dâr-ı Harb denilen küfür diyarından Dâr-ı İslâm-a kıyâmete kadar hicretin devam edeceğine kaail olmuşlardır. cihâd ve niyet vardır» cümlesinden murâd: «Sizin için hicretten hâsıl olacak sevabın yolu cihâd ve her şeyde hayır niyettir.» demektir. göre mezkûr cümlenin mânâsı: «Hicret ya kâfirlerden kaçmak yahut cihâd veya ilim tahsili gibi başka bir sebeple olur. Birinci hicret sona ermiş diğerleri kalmıştır. Binâenaleyh bunları ganimet bilerek onlardan geri kalmayın; çağrıldığınız zaman hemen gidin. Yaş ot demektir. Bunun tahsis edilmesi kuru otunun koparı-labileceğine işarettir. Şâfiîler-den rivâyet olunan iki kavlin esah olanı da budur. Çünkü kuru ot ölü av mesabesindedir. Hanbelîler-den İbn Kudâme diyor ki: «Lâkin hadisde izhır-in istisna edilmesi kuru ot koparmanın da haram kılındığına işarettir. Ebû Hüreyre rivâyetlerinden birinde (Mekke-nin kuru otu da koparılamaz.) buyurulması bunu gösterir.» Güzel kokulu bir nebattır. Yaylalarda sıcak ve kuru yerlerde ve keza vadilerde yetişir. Buna «Tıybu-l-Arab» ve «Halfâ-i Mekke» dahi derler. Demirci demektir. Taber î:«Kayn Araplarca sanatım bizzat işleyen sanatçı mânâsına gelir. Abbâs b. Abdül muttalib-in: «Ya Resûlallah! Yalnız izhır müstesna» sözü bir istisnâ-i telkinidir. Çünkü Hazret-i Abbâs (radıyallahü anh) bu sözle kendisi istisna yapmak istememiş; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)-e istisna yapmasını telkin etmiştir. (sallallahü aleyhi ve sellem)’in buradaki istisnasının vahiy suretiyle mi yoksa kendi içtihadı ile mi yapıldığı ihtilaflıdır. Bâzılarına göre vahiy suretiyledir. Yani Allahü teâlâ hazretleri daha önceden bir istisna talebinde bulunan olursa isteğini yerine getir diye vahiyde bulunmuştur. Bir takımları bu meselede hüküm mutlak surette Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimize havale buyrulmuştur demişlerdir. İbn Battal-in rivâyetine göre El-Mühelleb buradaki istisnanın zarurete mebnî olduğunu ve zarurette ölü hayvan eti yemek kabilinden helâl kılındığını söylemiştir. Zira Hazret-i Abbâs İzhırden Mekke-lilerin müstağni kalamıyacaklarını söylemekle bu zarureti beyân etmiştir. Ancak El-Mühelleb-in bu müteâlâsı kabule şâyân görülmemiştir. Çünkü zarurete binâen mubah kılman şeyde mutlaka zaruret bulunmak îcab eder. Eğer izhır kullanmak lâşe yemek kabilinden olsaydı zarureti olmayanların onu kullanamaması îcâb ederdi. Halbuki onu kullanmak zaruret kaydı olmaksızın mutlak surette mubahtır. bâbda icmâ- vardır. evlere lâzım olması evlerin çatılarını örtmek ve yakmak içindir. Mekkeliler bu otu kabirlerinde de kullanırlardı. yerde bulunan sahipsiz maldır. Esâs itibariyle kendi malı olmayan bir şeyi hiç bir kimsenin alması caiz değilse de ilân ederek sahibini aramak için alınmasına müsâade edilmiştir. Fıkıh kitaplarında lükata-nın ahkâmı ayrı bahisler hâlinde beyân edilmiştir.