3539-) Bana Züheyr b. Harb rivâyet etti. ki): Bize İsmail b. İbrahim rivâyet etti. ki): Bize Haccâc b. Ebî Osman rivâyet eyledi. H. İbrahim b. Mûsa da rivâyet etti. ki): Bize İsâ yani İbn Yûnus Evzâî-den naklen haber verdi. H. Züheyr b. Harb dahi rivâyet etti. ki): Bize Hüseyin b. Muhammed rivâyet etti. ki): Bize Şeybân rivâyet eyledi. H. Amr-u-Nâkıd ile Muhammed b. Rafi’ dahi rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Abdûrrezzâk Ma-mer-den rivâyet etti. H. Abdullah b. Abdirrahman Ed-Dârimİ de rivâyet etti. ki): Bize Yahya b. Hassan haber verdi. ki): Bize Muâviye rivâyet etti. Bu râvilerin hepsi Yahya b. Ebî Kesîr-den Hişâm hadîsi mânâsında ve onun isnadı ile rivâyette bulunmuşlardır. hadîsde Hişâm Şeybân ve Muâviyetû-bnû Sellâm-ın lâfızları birbirinin aynıdır. hadîsi Buhârî «Nikâh» ve «Terkü’l-Hiyel» bahislerinde; Nesâî «Nikâh» bahsinde tahric etmişlerdir. Lügatte bekar maniasına gelir. Ve erkeğe de kadına da ey-yim itlak olunur. Burada dul mânâsına kullanılmıştır. Nitekim bakire mukabilinde zikredilmiş olması da bunu gösterir. Kâdî Iyâz’ın beyanına göre ulemâ burada ondan murâd ne olduğu hususunda ihtilâf etmişlerdir. Hicaz uleması ile bütün fukahaya göre dul kadındır. büyük veya küçük bakire veya dul olsun kocasız kadın demektir Fakat ekseriyetle dul kadın mânâsında kullanılır. uleması ile İmâm Zûfer: «Burada Eyyim-den rnu-rad dul olsun bakire olsun kocasız kadındır.» demişlerdir. Emr istemektir. Bazıları bunun müşavere mânâsına geldiğini söylerler. emr ve izin isteme nikâh hususundadır. Yani dul bir kadın nikâh edileceği vakit bizzat nikâh meclisinde bulunamıyacaksa ondan vekâlet alınır. Ve bu vekâleti sözle vermesi meselâ: «Beni filâna nikâh et» yahut «Beni filâna nikahlamak için seni tevkil ettim» demesi icab eder. Nikâh edilecek kızdan ise izin istenir. Hadîs-i şerifin beyanına göre kızın susması da sözle beyan gibi izin sayılır. Meselâ; bir baba kızma: «Seni filâna nikahlamak için beni tevkil ettin mi?» diye sorsa da kız hiç bir şey söylemeyib sükût etse. bu hal izin sayılır. A-zam bu hadîsle istidlal ederek velinin dul kadınla âkil baliğ olmuş bakireyi nikâha icbar edemeyeceğine kaail olmuştur. Ona göre akıl baliğ bir kız velisinin izni olmaksızın kocaya varsa nikâhı sahih ve nafizdir. Hanefîler-den İmâm Ebû Yûsuf ile İmâm Muhammed-e göre bu nikâh velinin kabulüne mütevakkıfdır Şafiî İmâm Mâlik ve İmâm Ahmed-e göre kadınların ibaresiyle asla nikâh nafiz olamaz. Delilleri: «Velisiz nikâh olamaz» mealindeki hadîstir. Ancak mezkûr hadîs müttefekun aleyh değildir. Binâenaleyh müttefekun aleyh olan Bâbımız hadîsine mu-âraza edemez. Onun içindir ki Buhârî ile Yahya b. Maîn: «Yani velinin şart olması hususunda sahih bir hadis yoktur.» demişlerdir. Gerçi Tirmizî-nin rivâyet ettiği Hazret-i Âişe hadîsinde: «Herhangi bir kadın velisinin izni olmaksızın evlenirse onun nikâhı bâtıldır» buyrulmuşsa da Tirmizî bu hadîs üzerinde ulemadan bazılarının söz ettiklerini ve onun zaif saydıklarını bildirmiştir.