3762-) Bana Ebû-r-Rabî Ez-Zehrânî rivâyet etti. ki): Bize İs-mâîl b. Zekeriyyâ rivâyet etti. ki): Bize A-meş İbrahim-den o da Esverî-den o da Âişe-den bir de (yine İsmâîl b. Zekeriyyâ) A-meş-den o da Müslim-den o da Mesrûk-dan o da Âişe-den naklen bu hadisin mislini rivâyet eyledi. hadîsi Buhârî «Tefsir» ve «Talâk» bahislerinde; Ebû Dâvûd «Nikâh» ve «Talâk»da; Tirmizî «Nikâh»da; Nesâî «Işretü-n-Nisâ» «Nikâh» ve «Talâk» bahislerinde; İbn Mâce de «Talâk» bahsinde muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. Boşama işini kadına vermek kendini boşayıp boşamamakta onu serbest bırakmaktır. Tahyîr ekseriyetle «umurun elindedir» ve «ihtiyar et» gibi sözlerle yapılır. bir rivâyetinde Hazret-i Âişe-nin: «Bu da talâk mı idi?» sözü bir istifhâm-i inkârîdir; yani talâk değildi demektir. Çünkü ezvâc-ı ta-hirât Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimizi ihtiyar etmişlerdi. sözü Buhârîde Hazret-i Âişe-nin cevabından sonra zikredilmiştir. Bu kavil ashâb-ı kirâmdan: Ömer Alî İbn Mes-ûd Zeyd b. Sabit İbn Abbâs ve Âişe (radıyallahü anh) hazerâtı ile tabiînden: Atâ Süleyman b. Yesâr Rabîa ve Zühri-den rivâyet olunmuştur. Bu zevata göre muhayyer bırakılan kadın kocasını İhtiyar ederse bir şey lâzım gelmez. Dört mezheb İmâmlarının kavilleri de budur. kendini ihtiyar ederse: Hanefîler-e göre kadına muhayyerlik veren kocası bu sözü ile talâk niyet ettiği takdirde kadının meclisini (yani bulunduğu vaziyeti) değiştirmeden kendi nefsini ihtiyar etmesi şar tiyle talâk vâki1 olur. Kadın muhayyer bırakıldığı anda kendini ihtiyar etmez de meclisini değiştirirse bir daha kocasının o sözüne istinaden başka meclisde kendini ihtiyar edemez; meğer ki kocası «ihtiyar et» sözüne: «her ne zaman istersen» cümlesini eklemiş ola! O takdirde ne zaman isterse kendini ihtiyar edebilir. de muhayyer bırakıldığını kadının bilmesi lâzımdır. Kadının haberi yokken kocası onu muhayyer bıraksa da tesadüfen kadın kendini ihtiyar etse boş olmaz. Yalnız İmâm Züfer bu surette dahi boş düşeceğine kail olmuştur. rivâyetine nazaran ulemâdan Bazıları: «Kadın kendini ihtiyar ederse bir talâk-ı bâin; kocasını ihtiyar ederse bir talâk-ı ric-î vâki- o3ur.» demişlerdir. Hazret-i Zeyd b. Sâbi-in: «Kadın kendini ihtiyar ederse üç; kocasını iltizâm ederse bir talâk-ı bâin olur.» dediği; Hazret-i Ömer-le İbn Mes-ûd (radıyallahü anh)-nin kadın kendini ihtiyar ettiği takdirde bir talâk-ı bâin diğer bir rivâyete göre ric-î; kocasını iltizâm ettikte ise bir şey lâzım gelmiyeceğine kail oldukları rivâyet edilir.